Aksara Tana

(Dilencongkan daripada Thaana)

Thaana, Taana atau Tāna (ތާނަ‎) merupakan sistem tulisan yang kini digunakan untuk menulis bahasa Divehi yang dituturkan di kepulauan Maldives di Lautan Hindi selatan Asia. Abjad-abjad konsonannya berasal dari angka Arab serta tempatan manakala tulisan vokalnya adalah berasaskan daripada tanda diakritik Arab; malah ia ditulis dari kanan ke kiri sepertimana yang lazim arahan menulis tulisan Arab serta sistem turunan ia termasuk Parsi dan Jawi.

Thaana
ތާނަ
Jenis tulisan
Arah tulisanKanan ke kiri
Bahasa-bahasaBahasa Divehi
ISO 15924
ISO 15924Thaa (), ​Templat:ISO 15924 name
Unikod
Alias Unikod
Thaana
U+0780–U+07BF
 Laman ini mengandungi transkripsi fonetik daripada Abjad Fonetik Antarabangsa (AFA). Untuk panduan pengenalan simbol-simbol AFA, sila lihat Bantuan:AFA. Untuk membezakan simbol [ ], / / dan ⟨ ⟩, sila lihat IPA § Tanda-tanda kurung dan pembatas-pembatas transkripsi.

Sejarah

sunting

Huruf-huruf asas sistem ini didasarkan bentuk angka: 9 huruf yang pertama dari /h/ hingga /v/ mengikut bentuk sistem Arab manakala 9 lagi yang berikutan mengikut sistem Hindia:

Sistem angka Arab ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ Sistem angka Hindu
Huruf Thaana ހ ށ ނ ރ ބ ޅ ކ އ ވ މ ފ ދ ތ ލ ޑ ގ ޏ ސ

Penulisan ini pada awalnya digunakan untuk menulis bacaan mantera (fadinta, ފަޑިންޓަ‎) yang turut menerapkan penulisan Arab. Rupa sistem tulisan ini yang dilihat lagi ringkas daripada sistem Dhives Akuru yang pernah digunakan sehingga ia segera menjadi pilihan kalangan orang yang celik huruf. [1]

Senarai abjad

sunting

Konsonan

sunting

Huruf-huruf bunyi semulajadi dalam bahasa Divehi diutamakan dahulu sebelum huruf yangkhusus untuk menulis perkataan pinjaman bahasa Arab.

Huruf-huruf konsonan dalam Thaana
Abjad Nama Perumian Huruf pinjaman setaraf IPA
ހ haa h [h]
ށ shaviyani sh [ʂ]
ނ noonu n []
ރ raa r [ɾ]
ބ baa b [b]
ޅ lhaviyani lh [ɭ]
ކ kaafu k [k]
އ alifu Mendukung bunyi vokal ء -
ވ vaavu v [ʋ]
މ
meemu m [m]
ފ
faafu f [f]
ދ
dhaalu dh []
ތ
thaa th []
ލ
laamu l [l]
ގ
gaafu g (setaraf ڬ‎) [ɡ]
ޏ
gnaviyani gn (setaraf ڽ‎) [ɲ]
ސ
seenu s []
ޑ
daviyani d [ɖ]
ޒ
zaviyani z []
ޓ
taviyani t [ʈ]
ޔ
yaa y [j]
ޕ
paviyani p [p]
ޖ
javiyani j []
ޗ
chaviyani ch (setaraf چ‎) []
ޘ
ttaa tt
(pinjaman bahasa Arab)
ث
ޙ
hhaa hh
(pinjaman bahasa Arab)
ح
ޚ
khaa kh
(pinjaman bahasa Arab)
خ
ޛ
thaalu th
(pinjaman bahasa Arab)
ذ
ޜ
zaa th
(pinjaman bahasa Inggeris)
tiada [ʒ]
ޝ
sheenu sh
(pinjaman bahasa Arab)
ش [ʃ]
ޞ
saadhu (pinjaman bahasa Arab) ص []
ޟ
daadhu d~dh
(pinjaman bahasa Arab)
ض []
ޠ
to (pinjaman bahasa Arab) ط []
ޡ
zo (pinjaman bahasa Arab) ظ [ðˤ]
ޢ
aïnu (pinjaman bahasa Arab) ع [ʕ]
ޣ
ghaïnu gh
(pinjaman bahasa Arab)
غ [ɣ]
ޤ
qaafu q
(pinjaman bahasa Arab)
ق [q]
ޥ
waavu w و [w]
ޱ
Ṇaviyani[1] [ɳ]
  Jarang digunakan sekarang.

Kesemua bunyi vokal ditandakan menggunakan tanda mirip tanda harakat dalam abjad Arab.

Tanda diakritik dalam Thaana (menggunakan huruf alifu)
Huruf Nama Transliterasi IPA
އަ abafili a /a/
އާ‎ aabaafili aa /a:/
އި‎ ibifili i /i/
އީ eebeefili ee /i:/
އު ubufili u /u/
އޫ ooboofili oo /u:/
Huruf Nama Transliterasi IPA
އެ ebefili e /e/
އޭ eybeyfili ey /e:/
އޮ obofili o /o/
އޯ oeboefili oe /o:/
އް sukun konsonan mati

Rujukan

sunting
  1. ^ Romero-Frias, Xavier. The Maldive Islanders, A Study of the Popular Culture of an Ancient Ocean Kingdom. ISBN 84-7254-801-5.

Pautan luar

sunting