Malaran tak geser sisian gusi
Malaran tak geser sisian gusi ialah sejenis bunyi konsonan yang terdapat dalam sebilangan besar bahasa lisan, dilambangkan oleh aksara l dalam Abjad Fonetik Antarabangsa (IPA) dan l dalam X-SAMPA. Dalam bahasa Melayu, malaran tak geser sisian gusi dilambangkan oleh huruf l, contohnya: lalang, plat dan akal.
| Nombor AFA | 155 | ||
|---|---|---|---|
| Pengekodan | |||
| X-SAMPA | l | ||
| |||
| Sampel audio | |||
Ciri-ciri
suntingCiri-ciri malaran tak geser sisian gusi:
- Cara artikulasinya ialah malaran tak geser, iaitu dihasilkan dengan merapatkan dua alat artikulasi tanpa menyempitkan rongga vokal sehingga terhasilnya arus udara yang bergelora.
- Daerah artikulasinya adalah gusi, iaitu disebut dengan hujung lidah (apikal) atau daun lidah (laminal) menyentuh batas gusi.
- Jenis pembunyiannya adalah bersuara, iaitu pita vokal bergelar ketika penyebutan.
- Ini merupakan konsonan lisan, iaitu udara dibenarkan keluar melalui mulut.
- Ini merupakan konsonan sisian, iaitu dihasilkan dengan membenarkan arus udara mengalir melalui sisi lidah dan bukan tengahnya.
- Mekanisme arus udaranya adalah egresif pulmonik, iaitu disebut dengan menolak udara keluar dari paru-paru melalui saluran vokal, dan bukannya dari glotis atau mulut.
Penggunaan
sunting| Bahasa | Perkataan | IPA | Erti | Catatan | |
|---|---|---|---|---|---|
| Melayu | [[[Ortografi bahasa Melayu|lagi]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [laɡi] | 'lagi' | Rujuk fonologi bahasa Melayu | |
| Arab | Baku[1] | صلاة | [sˤɑˈlaːh] | 'solat' | |
| Cina | Mandarin | [[[Aksara Cina|老]]] Error: {{Lang}}: teg bahasa tidak diiktiraf: zh-cmn-Hani (bantuan)/lǎo | [lao˨˩˦] | 'tua' | Rujuk bahasa Mandarin Baku |
| Inggeris | [[[Ortografi bahasa Inggeris|let]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [lɛt] | 'biar' | Rujuk fonologi bahasa Inggeris | |
| Georgia[2] | ლუდი | [ludi] | 'bir' | ||
| Itali[3] | [[[Abjad Itali|letto]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ˈlɛtto] | 'katil' | Rujuk fonologi bahasa Itali | |
| Jerman | [[[Ortografi bahasa Jerman|Liebe]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [liːbə] | 'cinta' | Rujuk fonologi bahasa Jerman | |
| Melpa[4] | [lola] | 'cakap berterabur' | |||
| Perancis | [[[Ortografi bahasa Perancis|lune]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [lyn] | 'bulan' | Rujuk fonologi bahasa Perancis | |
| Poland[5] | [[[Ortografi bahasa Poland|pole]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ˈpɔlɛ] | 'padang' | Rujuk fonologi bahasa Poland | |
| Portugis | Brazil | [[[Ortografi bahasa Portugis|lua]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ˈluɐ] | 'bulan' | Rujuk fonologi bahasa Portugis |
| Sepanyol[6] | [[[Ortografi bahasa Sepanyol|hablar]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [aˈβ̞laɾ] | 'bercakap' | Rujuk fonologi bahasa Sepanyol | |
| Tamil[7] | [[[Tulisan Tamil|புலி]]] Error: {{Lang}}: aksara: taml tidak disokong untuk kod: ta (bantuan) | [puli] | 'harimau' | Rujuk fonologi bahasa Tamil | |
| Zapotec | Tilquiapan[8] | lan | [laŋ] | 'jelaga' | |
| Zulu[9] | [[[Abjad Rumi|lala]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [lálà] | 'tidur' | ||
Rujukan
sunting- ^ Thelwall (1990:38)
- ^ Shosted & Chikovani (2006:255)
- ^ Rogers & d'Arcangeli (2004:117)
- ^ Ladefoged (2005:169)
- ^ Jassem (2003:103)
- ^ Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003:255)
- ^ Keane (2004:111)
- ^ Merrill (2008:108)
- ^ Ladefoged (2005:170)
Bibliografi
sunting- Jassem, Wiktor (2003), "Polish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (1): 103–107
- Keane, Elinor (2004), "Tamil", Journal of the International Phonetic Association, 34 (1): 111–116
- Ladefoged, Peter (2005). Vowels and Consonants (ed. Second). Blackwell. Text "authorlink-Peter Ladefoged" ignored (bantuan)
- Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (2): 255–259
- Merrill, Elizabeth (2008), "Tilquipan Zapotec", Journal of the International Phonetic Association, 38 (1): 107–114
- Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association, 34 (1): 117–121
- Shosted, Ryan K.; Vakhtang, Chikovani (2006), "Standard Georgian", Journal of the International Phonetic Association, 36 (2): 255–264
- Thelwall, Robin (1990), "Illustrations of the IPA: Arabic", Journal of the International Phonetic Association, 20 (2): 37–41