Letusan lelangit-gusi tak bersuara

IPA – nombor 103 (134)
IPA – teks t͡ʃ
IPA – imej
Entiti ʧ
X-SAMPA tS
Kirshenbaum tS
Mengenai audio iniContoh bunyi 

Letusan lelangit-gusi tak bersuara ialah sejenis bunyi konsonan yang terdapat dalam sebilangan bahasa lisan, dilambangkan oleh aksara t͡ʃ dalam Abjad Fonetik Antarabangsa (IPA) dan tS dalam X-SAMPA.

Dalam bahasa Melayu, letusan lelangit-gusi tak bersuara dilambangkan oleh huruf Rumi c (contohnya: cuci, lancar dan Mac) dalam sistem Ejaan yang Disempurnakan disetujui Malaysia dan Indonesia pada tahun 1972.[1] Sebelum tahun 1972, ia hanya diwakili mengikut gaya ejaan diperkenalkan hasil pengaruh Barat - Ejaan Rumi Baharu di Malaysia mengeja bunyi ini dengan dwilambang ch mengikut kelaziman bahasa Inggeris dipelopori Richard James Wilkinson manakala sistem-sistem ejaan Republik dan van Ophuijsen di Indonesia menggunakan dwilambang tj mengikut kelaziman bahasa Belanda.[1][2] Bunyi konsonan ini turut diwakili huruf Jawi چca.

Ciri-ciri

sunting

Ciri-ciri letusan lelangit-gusi tak bersuara:

Penggunaan

sunting
Bahasa Perkataan IPA Erti Catatan
Melayu cuci [t͡ʃut͡ʃi] 'cuci' Rujuk fonologi bahasa Melayu
Arab[3] Palestin Tengah مكتبة [ˈmat͡ʃt̪abɐ] 'perpustakaan' Berpadan dengan [k] dalam bahasa Arab Baku dan loghat-loghat lain. Rujuk fonologi bahasa Arab
Jordan كتاب [t͡ʃiˈt̪aːb] 'buku'
Iraq
Georgia[4] ჩიხი [t͡ʃixi] 'jalan buntu'
Inggeris bleach [bliːt͡ʃ] 'peluntur' Rujuk fonologi bahasa Inggeris
Itali[5] ciao [t͡ʃao] 'ciao' Rujuk fonologi bahasa Itali
Nunggubuyu[6] [t͡ʃaɾo] 'jarum'
Portugis Brazil[7] presidente [pɾeziˈdẽt͡ʃi] 'presiden' Alofon bagi /t/. Rujuk fonologi bahasa Portugis
Rotuman[8] joni [ˈt͡ʃɔni] 'melepaskan diri'
Sepanyol[9] chafar [t͡ʃaˈfaɾ] 'mengemekkan' Rujuk fonologi bahasa Sepanyol
Zapotec Tilquiapan[10] chane [t͡ʃanɘ]

Rujukan

sunting
  1. ^ a b Asmah Haji Omar (1989), "The Malay Spelling Reform", Journal of the Simplified Spelling Society (2): 9–13, diarkibkan daripada yang asal pada 26 Ogos 2011
  2. ^ S. Takdir Alisjahbana (1976). Language Planning for Modernization: The Case of Indonesian and Malaysian. Den Haag: Mouton & Co. m/s. 61–62. ISBN 9783110819106.
  3. ^ Watson (2002:17)
  4. ^ Shosted & Chikovani (2006:255)
  5. ^ Rogers & d'Arcangeli (2004:117)
  6. ^ Ladefoged (2005:158)
  7. ^ Barbosa & Albano (2004:228)
  8. ^ Blevins (1994:492)
  9. ^ Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003:255)
  10. ^ Merrill (2008:108)

Bibliografi

sunting
  • Barbosa, Plínio A.; Albano, Eleonora C. (2004), "Brazilian Portuguese", Journal of the International Phonetic Association, 34 (2): 227–232
  • Blevin, Juliette (1994), "The Bimoraic Foot in Rotuman Phonology and Morphology", Oceanic Linguistics, 33(2): 491–516
  • Ladefoged, Peter (2005). Vowels and Consonants (ed. Second). Blackwell. Text "authorlink-Peter Ladefoged" ignored (bantuan)ʈ
  • Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (2): 255–259
  • Merrill, Elizabeth (2008), "Tilquipan Zapotec", Journal of the International Phonetic Association, 38 (1): 107–114
  • Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association, 34 (1): 117–121
  • Shosted, Ryan K.; Vakhtang, Chikovani (2006), "Standard Georgian", Journal of the International Phonetic Association, 36 (2): 255–264
  • Watson, Janet (2002). The Phonology and Morphology of Arabic. New York: Oxford University Press.