Tun Abdul Majid

Tun Abdul Majid (1718–1802) ialah Bendahara ke-21 Kesultanan Johor, dan dipercayai oleh para sejarawan sebagai Raja Bendahara Kerajaan Pahang pertama dengan kawalan ketara ke atas kerajaan berikutan pembubaran beransur-ansur Kesultanan Johor pada akhir abad ke-18.

Tun Abdul Majid تون عبد المجيد
Raja Bendahara Pahang
Pemerintahan	1770–1802
Didahului oleh	Jawatan ditubuhkan
Diikuti oleh	Tun Muhammad
Keputeraan	1718
Kemangkatan	1802 (umur 84) Pekan
Pemakaman	Makam Diraja Kuala Pahang
Pasangan	Tun Inah Tun Engku Besar
Anakanda	Tun Mutalib Tun Muhammad Tun Da Yusuf Tun Koris Engku Puan Tun Selamah Tun Mas Dewi
Nama diraja Sri Paduka Dato' Bendahara Paduka Raja Tun Abdul Majid ibni Almarhum Dato' Bendahara Sri Maharaja Tun Abbas
Kerabat	Wangsa Bendahara
Ayahanda	Tun Abbas
Agama	Islam

Kebendaharaan di Pahang

Tidak banyak hal yang diketahui tentang Pahang pada abad ke-18 kecuali ia membentuk sebahagian daripada Kesultanan Johor dan ditubuhkan sebagai tampuk kuasa bagi bendahara kesultanan.

Dalam perang melawan penyamar dari Siak, Raja Kecil, pembesar-pembesar Pahang menyokong Sultan Abdul Jalil Shah IV. Sekutu Bugis yang membantu memulihkan pemerintahan dinasti Bendahara mula menguasai politik Johor sejurus selepas kekalahan Raja Kecil. Pada separuh akhir abad itu, bendahara di Pahang serik dengan warga Bugis, dan memohon kepada pihak jajahan Belanda dan Inggeris untuk membantunya menghalau mereka keluar dari Riau.

Pada abad yang sama, Pahang menjadi wilayah khas bagi para bendahara. Bendahara pertama yang secara berkesan mentadbir kerajaan itu ialah Tun Abdul Majid yang diberi jawatan itu pada sekitar tahun 1770. Kesetiaan bendahara kepada sultan diteruskan walaupun ia semakin lemah.

Bendara berkuasa sebagai ketua kanan, mempunyai keistimewaan untuk menabalkan sultan, dan dirinya ditabalkan oleh sultan. Bendahara menjadi pemerintah Pahang yang berdaulat dengan kuasa seorang sultan.

Perjanjian dengan Belanda dan penyelesaian damai di Riau

Pada 12 Disember 1757, Tun Abdul Majid menjadi seorang penandatangan perjanjian semasa pemerintahan Sultan Mahmud Shah III yang menyerahkan Rembau dan Linggi kepada Belanda sebagai balasan kepada bantuan mereka melawan puak Bugis.

Selepas Belanda menghalau orang Bugis dari Riau pada tahun 1784, pulau itu telah diduduki oleh Tengku Muda sebagai Yamtuan Muda. Apabila Inggeris menarik balik larangan ke atas orang Bugis, Raja Ali kembali untuk menuntut semula kedudukannya sebagai Yamtuan Muda. Tengku Muda membalas dengan menyekat Riau pada Mei 1801. Bendahara Abdul Majid yang dipanggil dari Pahang untuk melaksanakan penyelesaian, pada mulanya, tidak boleh berbuat apa-apa. Walau bagaimanapun, pada Februari 1802, beliau berjaya memujuk ketua-ketua yang berperang untuk pergi ke Lingga, di mana Sultan Mahmud Shah III berdamai antara orang Melayu dan Bugis. Pada Disember 1804, Mahmud Shah III menempatkan Raja Ali di Pulau Penyengat sebagai Yamtuan Muda.

Pembunuhan Tun Mutalib

Tun Abdul Majid mempunyai empat anak lelaki, Tun Mutalib yang bermastautin di Pekan Sebrang, Tun Muhammad (diberi gelaran Engku Sentul) yang tinggal di Chenor, Tun Koris yang tinggal bersama ibunya Bugis di Endau, dan Tun Da Yusuf di Pedah.

Pada suatu ketika, ketika anak sulung Bendahara sedang berkunjung ke Riau, baginda menunjukkan belas ihsan kepada Tun Mutalib dengan menjemput baginda untuk menjadi tetamunya di meja makan. Adatnya ialah anak lelaki Bendahara yang diberi penghormatan oleh Sultan itu secara diam-diam diiktiraf sebagai Bendahara (Bendahara Muda). Begitu juga, anak Temenggong yang begitu dihormati telah diiktiraf sebagai pengganti bapanya. Temenggong Abdul Jamal yang ada dua anak lelakinya hadir tetapi tidak menerima jemputan sedemikian, menjadi cemburu terhadap anak saudaranya.

Beberapa lama kemudian, semasa Sultan yang diiringi oleh Temenggong melawat ke Pahang, Abdul Jamal menceroboh masuk ke dalam rumah Bendahara, bersembunyi di sebalik pintu, dan ketika Tun Mutalib sedang berlalu, beliau menikamnya hingga mati. Abdul Jamal melarikan diri ke Padang Buloh. Pasukan pencarian mengejar lalu menangkapnya dan menyerahkannya kepada Abdul Majid.

Tun Koris tiba dan cuba membunuh Abdul Jamal, tetapi dihalang oleh bapanya, dengan alasan bahawa Temenggong itu merupakan saudara serta seorang gila. Sultan memerintahkan Abdul Jamal dihantar pulang ke Riau. Di Riau, Abdul Jamal yang gila menyelesaikan kesulitan kedudukannya dengan mengambil obor yang menyala ke dalam tempat penyimpanan serbuk mesiu. Beliau dan dua anak lelakinya terbunuh dalam letupan yang terbit.

Penggantian

Sementara itu, apabila berita pembunuhan saudaranya sampai kepadanya, Tun Muhammad dari Chenor bergegas ke Pekan dengan empat puluh orang penombak. Di Pekan, beliau mendapati Abdul Jamal telah bertolak ke Riau. Walaupun ayahnya cuba menghalangnya, beliau mengikut Temenggong. Setibanya di Riau, beliau mendapati Abdul Jamal telah meninggal dunia. Tun Muhammad menetap di Riau, dan apabila bapanya, Abdul Majid meninggal dunia di Pekan pada tahun 1802, Sultan menabalkannya sebagai bendahara seterusnya.

Kontroversi keturunan

Terdapat kontroversi sama ada Temenggong Tun Mutahir atau Bendahara Tun Abbas, kedua-duanya adalah anak kepada Sultan Abdul Jalil Shah IV, ialah bapa kepada Tun Abdul Majid yang merupakan keturunan Sultan Pahang. Seorang penulis, pengarang Hikayat Negeri Pahang, menulis tentang Abdul Majid sambil mengabaikan semua sebutan nenek moyangnya. Dengan bukti semasa, kemungkinan besar ialah bapa Abdul Majid ialah Tun Abbas, Bendahara Johor ke-18.

Bibliografi

• Linehan, William (1973), History of Pahang, Malaysian Branch Of The Royal Asiatic Society, Kuala Lumpur, ISBN 978-0710-101-37-2

Tun Abdul Majid Wangsa Bendahara Tarikh keputeraan: 1718 Tarikh kemangkatan: 1802
Gelaran pemerintah
Didahului oleh Jawatan ditubuhkan	Raja Bendahara Pahang 1770-1802	Diikuti oleh: Tun Muhammad