Star Film adalah sebuah syarikat penerbitan filem di Hindia Timur Belanda yang diasaskan oleh ahli perniagaan Cina-Indonesia Jo Eng Sek dan jurukamera Cina Cho' Chin Hsin pada tahun 1940, ia menghasilkan lima filem hitam dan putih pada tahun 1940 dan 1941; dua ini telah diarahkan oleh Jo, dan selebihnya telah diarahkan oleh Wu Tsun. Filem lain adalah di bawah penerbitan apabila studio itu ditutup berikutan pendudukan Jepun di Hindia Belanda. Star membantu menubuhkan kerjaya pelakon seperti S Waldy dan Elly Joenara, dan menghasilkan skrip filem ditulis oleh Rd Ariffien dan Saeroen; keluarannya, bagaimanapun, mungkin hilang.

Star Film Company
Jenis/bentuk sahSwasta
IndustriFilem
DitubuhkanBatavia, Hindia Timur Belanda (1940 (1940))
Dibubarkan1942 (1942)
NasibDibubarkan
Ibu pejabatBatavia, Hindia Timur Belanda
Kawasan perkhidmatanHindia Timur Belanda
Tokoh penting
  • Cho' Chin Hsin
  • Jo Eng Sek
KeluaranWayang gambar
sunting · sunting di Wikidata
Lihat pendokumenan templat ini
Lihat pendokumenan templat ini

Sejarah

sunting

Star Film telah ditubuhkan oleh Jo Eng Sek, yang mempunyai pengalaman filem sebelumnya sebagai penerbit bersama Si Tjonat (1929), dan jurukamera yang berpangkalan di Shanghai Cho' Chin Hsin; untuk lebih daripada kehidupan syarikat, Jo akan mengambil peranan penerbit manakala Cho' akan berada di hadapan kamera. Ibu pejabat syarikat ini terletak di Prinsenlaan, Batavia (kini Mangga Besar, Jakarta).[1] Syarikat itu mengeluarkan filem pertamanya, Pah Wongso Pendekar Boediman, pada April 1941. Untuk filem detektif ini, Star menandatandatangani LV Wijnhamer Jr., seorang pekerja sosial popular Indo dengan masyarakat etnik Cina.[2] Filem ini merupakan satu kejayaan komersial, membolehkan syarikat itu untuk berkembang.[3]

Kemudian Jo menandatangani Rd Ariffien sebagai penulis skrip;[3] studio yang diwar-warkan ini sebagai kemenangan, oleh kerana rangkaian yang luas Ariffien sebagai seorang wartawan.[4] Beliau menulis satu kerja tunggal bagi syarikat itu, Tjioeng Wanara, berdasarkan legenda Sunda sebagai diceritakan oleh M. A. Salmoen dalam Balai Pustaka edisi 1938; ini telah diarahkan dan dihasilkan oleh Jo.[5][6] Beberapa pelakon pelakon untuk filem itu terus dengan Star bagi baki kewujudannya, termasuk pelawak S Waldy dan penerbit filem masa depan Elly Joenara. Walau bagaimanapun, Ariffien meninggalkan Star kerana tidak berpuas hati dengan Tjioeng Wanara.[3]

 
Poster Pah Wongso Pendekar Boediman, produksi pertama syarikat

Star terus berkembang, dan Jo dibawa oleh pengarah China, Wu Tsun, filem pertama untuk syarikat itu ialah Lintah Darat.[5] Ia telah memulakan penerbitan sebelum penerbitan Tjioeng Wanara dan diuruskan dengan keluarga musnah oleh urusan dengan Ah Long.[7] Penerbitan ini menerima ulasan positif.[8][9] Star kemudian menghasilkan sekuel kepada Pah Wongso Pendekar Boediman, sekali lagi dengan Wu menerajui, dan menarik wartawan Saeroen sebagai penulis.[10][11] Dalam filem ini, bertajuk Pah Wongso Tersangka, Star menekankan komedi, bergantung kepada interaksi antara Waldy, Pah Wongso, dan pelawak Sarip.[12]

Saeroen menulis satu lagi filem untuk Star pada tahun 1941, Ajah Berdosa, sebelum meninggalkan syarikat itu.[13] Filem ini, yang berkisarkan seorang penduduk kampung yang bernama Mardiman dalam tempoh beberapa tahun di mana dia kehilangan segala-galanya kerana keberahian beliau dengan seorang wanita "moden",[14] telah diiklankan sebagai "cerita yang amat mudah dan menyentuh" [a][15] dan menerima ulasan positif.[14] Menjelang akhir 1941, Star telah menghasilkan adaptasi daripada Seribu Satu Malam, bertajuk 1001 Malam.[5] Pada masa yang beberapa karya kontemporari telah disesuaikan daripada Nights, termasuk filem Tan Film, Aladin dan Koeda Sembrani, dari Djemar Moestika Film, Populair, dan Java Industrial Film, Ratna Moetoe Manikam.[16]

Pada awal tahun 1942, kerajaan kolonial Hindia Belanda telah menjadi bimbang dengan kemungkinan serangan oleh Empayar Jepun.[17] Kebimbangan ini mencapai masyarakat umum, dan edisi Februari 1942 majalah filem Pertjatoeran Doenia dan Film melaporkan bahawa beberapa studio akan bergerak dari ibu negara kolonial Batavia atau pergi pada cuti penerbitan. Star, walaupun penerbitan 1001 Malam tidak lengkap, dilaporkan bersedia untuk bergerak.[18] Apabila tentera Jepun menduduki Hindia pada Mac 1942,[5] Star telah ditutup, tidak pernah dibuka semula.[19]

Filemografi

sunting

Star Film menghasilkan enam filem dalam dua tahun.[5] Semua adalah panjang lebar, kerja-kerja hitam dan putih, menerima keluan meluas dalam Hindia Belanda. Sesetengah, seperti Pah Wongso Pendekar Boediman, dilaporkan ditayangkan sejauh dan British Malaya, China dan Singapura. [20] Walaupun filem yang ditayangkan sekurang-kurangnya pada tahun 1940-an,[b] pengeluaran syarikat itu mungkin hilang. [c]

Catatan penjelasan

sunting
  1. ^ Original: "Een uiterst eenvoudig en ontroerend verhaal..."
  2. ^ Tayangan Lintah Darat telah dicatatkan pada November 1949 di Singapura (The Straits Times 1949, (untitled)), dan Tjioeng Wanara ditayangkan di Surabaya pada 1948 (Pelita Rakjat 1948, (untitled)).
  3. ^ Filem-filem di Hindia Belanda dirakam dengan filem nitrat yang sangat mudah terbakar, dan selepas kebakaran memusnahkan sebahagian besar isi gudang Produksi Filem Negara pada 1952, filem lama yang dirakam menggunakan nitrat sengaja dihancurkan. (Biran 2012, p. 291) Walau bagaimanapun, pakar antropologi visual Amerika Karl G. Heider berpendapat bahawa kesemua filem Indonesia yang berasal dari masa sebelum 1950 telah hilang (Heider 1991, p. 14) Namun, Katalog Filem Indonesia yang disusun oleh J.B. Kristanto menyatakan bahawa beberapa yang selamat berada di arkib-arkib Sinematek Indonesia, dan sejarawan filem Misbach Yusa Biran menuliskan bahawa beberapa filem propaganda Jepun yang selamat berada di Perkhidmatan Maklumat Kerajaan Belanda (Biran 2009, p. 351).

Rujukan

sunting

Sumber petikan

sunting
  • Biran, Misbach Yusa (2009). Sejarah Film 1900–1950: Bikin Film di Jawa. Jakarta: Komunitas Bamboo working with the Jakarta Art Council. ISBN 978-979-3731-58-2.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Biran, Misbach Yusa (2012). "Filem di Zaman Penjajahan". Indonesia dalam Arus Sejarah: Masa Pergerakan Kebangsaan. V. Ministry of Education and Culture. m/s. 268–93. ISBN 978-979-9226-97-6.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Heider, Karl G (1991). Indonesian Cinema: National Culture on Screen. Honolulu: University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-1367-3.CS1 maint: ref=harv (link)
  • "Lintah Darat". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfiden Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-26. Dicapai pada 26 July 2012.
  • "'Lintah Darat': Nieuwe productie der Star Film Company". De Indische Courant. Surabaya. 29 August 1941. m/s. 6.[pautan mati kekal]
  • "Pah Wongso Tersangka". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfiden Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-26. Dicapai pada 26 July 2012.
  • "Pah Wongso Tersangka". WorldCat. Diarkibkan daripada yang asal pada 12 April 2012. Dicapai pada 12 April 2014.
  • "Saeroen". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfiden Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-09-02. Dicapai pada 2 September 2012.
  • "Sampoerna Theater 'Lintah Darat'". Soerabaijasch Handelsblad. Surabaya. 20 November 1941. m/s. 6.[pautan mati kekal]
  • "Sampoerna-theatre: 'Ajah Berdosa'". Soerabaijasch Handelsblad. Surabaya. 9 January 1942. m/s. 6. Diarkibkan daripada yang asal pada 2013-11-10. Dicapai pada 2017-10-09.
  • Sardiman (2008). Guru Bangsa: Sebuah Biografi Jenderal Sudirman. Yogyakarta: Ombak. ISBN 978-979-3472-92-8.CS1 maint: ref=harv (link)
  • "Studio Nieuws". Pertjatoeran Doenia dan Film. Batavia. 1 (5): 26–28. October 1941.
  • "Studio Nieuws". Pertjatoeran Doenia dan Film. Batavia. 1 (9): 18–20. February 1942.
  • "Tjioeng Wanara". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfiden Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-26. Dicapai pada 26 July 2012.
  • "(untitled)". Soerabaijasch Handelsblad. Surabaya. 7 January 1942. m/s. 7.
  • "(untitled)". Pelita Rakjat. Surabaya. 23 June 1948. m/s. 4. Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-01-26. Dicapai pada 2017-10-09.
  • "(untitled)". The Straits Times. Singapore. 11 November 1949. m/s. 3.
  • "Warta dari Studio". Pertjatoeran Doenia dan Film. Batavia. 1 (1): 18–20. June 1941.