Bahasa Curu

Bahasa Curu
Bahasa Curu
Asli kepada	Vietnam
Etnik	Orang Curu
Penutur bahasa	19,000 (2009)e18
Keluarga bahasa	Austronesia Keluarga Polinesia-Melayu Keluarga Sumbawa-Melayu (?) Keluarga Cam Keluarga Cam Tanahtinggi Keluarga Cam Utara-Curu Bahasa Curu; ; ; ; ; ;
Kod bahasa
ISO 639-3	cje
Glottolog	chru1239
ELP	Chru

Bahasa Curu (Vietnam: Chu Rucode: vi is deprecated ) ialah salah satu bahasa di bawah keluarga bahasa-bahasa Cam di Vietnam yang dituturkan oleh orang Curu di selatan Wilayah Lam Dong (terutamanya di Daerah Don Duong) dan di Wilayah Nin Tuan.

Seperti bahasa-bahasa Cam lain yang dituturkan di Vietnam (bahasa Cam, bahasa Carai, bahasa Ede, dan bahasa Reglei), penggunaan bahasa Curu semakin berkurang kerana penutur aslinya biasanya dwibahasawan dan boleh menutur dalam bahasa Vietnam, yang digunakan untuk kebanyakan latar rasmi atau awam, seperti sekolah, pejabat, perniagaan, dan lain-lain.

Fonologi

Bunyi konsonan

Jadual berikut menyenaraikan bunyi konsonan dalam bahasa Curu.^[1]

		Bibir	Apeks	Gusi-lelangit	Velar	Glotis
Sengauan		m	n	ɲ	ŋ
Hentian	nirsuara	p	t	tɕ	k	ʔ
Hentian	bersuara	b	d	dʑ	ɡ	ʔ
Geseran				ɕ		h
Aproksiman		w		j

Terdapat konsonan pasca-hembusan [ph], [th], [kh], tetapi ia berlaku sebagai urutan hentian ditambahkan [h]. Sebagai contoh, daripada perkataan phaː "satah"(kata kerja) nominal pənhaː "satah" (kata nama) boleh diterbitkan dengan imbuhan -n-.

Bunyi vokal

Senarai bunyi vokal diberikan dalam jadual berikut. Semua bunyi vokal kecuali [eː, o, oː] wujud dalam bentuk sengauan.^[1]

Jenis Vokal	Depan	Pusat	Belakang
Sempit	i, iː		u, uː
Separuh Sempit	eː	ə, əː	o, oː
Separuh Luas	ɛ, ɛː		ɔ, ɔː
Luas	a, aː

^a Bunyi vokal [eː] sentiasa diikuti dengan [ŋ].

Fonotaktik

Perkataan-perkataan boleh terbentuk sehingga dua pra-suku kata, dan suku kata utama. Contoh penuh ialah pətərbləʔ ("untuk membalikkan"). Vokal dalam pra-suku kata sentiasa [ə] selepas konsonan dan [a] sebaliknya.^[1]

Tatabahasa

Sintaks

Seperti kebanyakan bahasa lain di Asia Tenggara, termasuklah bahasa Vietnam, bahasa Curu ialah bahasa bercerakin (atau berasing) tanpa penandaan morfologi bagi kasus, jantina, bilangan, atau kala. Dalam profil tipologinya, ia mencerminkan kesan pertembungan bahasa yang meluas, kerana ia lebih menyerupai sesebuah bahasa Austroasia dengan akar ekasukukata dan morfologi miskin dan bukannya sesebuah bahasa Austronesia kanunan dengan akar dwisukukata dan morfologi berterbitan (Grant 2005). Ia mempunyai susunan perkataan subjek-verba-objek (SVO).

Penafian

Bahasa Curu menggunakan partikel nafi pra-karyaan, 'buh /ʔbuh/ sebagai nafian mudah dalam ayat penyata:

kơu

1SG

'buh

NEG

mưnhũm

minum

alak

arak

'Aku tidak minum arak.' (Curu LL 3)

Partikel nafi akhiran klausa pilihan, ou, juga boleh digunakan, terutamanya dalam soalan nafian dan balasan nafian kepada soalan:

Du

Tetapi

phơn

benda

ni

ini

nhũ

akan

làn

cair

lam

dalam

ia

air

'buh

NEG

ơu?

'Tetapi benda ini akan cair dalam air, bukan?' (Curu 1st grade primer 59) Mismatch in the number of words between lines: 9 word(s) in line 1, 8 word(s) in line 2 (help);

Lăm

klơu

Aràng

hu

Aràng

sêi

prong

rơlau

rêi?

Dalam kalangan Hyang, ada Hyang yang lebih besar daripada yang lain?

'Bu

ơu:

Klơu

Aràng

ring

gơu.

Tidak: Para Hyang setara semuanya. (Curu mass 40)

Rujukan

^ ^a ^b ^c Fuller, Eugene (1977). "Chru phonemes". Dalam Thomas, D.; Lee, E.; Nguyen, D. L. (penyunting). Papers in Southeast Asian Linguistics No. 4: Chamic Studies. Pacific Linguistics Series A No. 48. Canberra: Dept. of Linguistics, Research School of Pacific Studies, The Australian National University. doi:10.15144/PL-A48. hdl:1885/145081.

Templat:Languages of Vietnam

Templat:Austronesian languages

[Fuller-1] Fuller, Eugene (1977). "Chru phonemes". Dalam Thomas, D.; Lee, E.; Nguyen, D. L. (penyunting). Papers in Southeast Asian Linguistics No. 4: Chamic Studies. Pacific Linguistics Series A No. 48. Canberra: Dept. of Linguistics, Research School of Pacific Studies, The Australian National University. doi:10.15144/PL-A48. hdl:1885/145081.

[1]