Sitor Situmorang (2 Oktober 1923 - 21 Disember 2014) ialah seorang penyair, penulis esei dan cerpen Indonesia. Situmorang dilahirkan di Harianboho, Sumatera Utara, dan mendapat pendidikan di Jakarta. Beliau bekerja sebagai seorang wartawan dan pengkritik sastera di Medan, Yogyakarta dan Jakarta untuk pelbagai surat khabar dan majalah.[1]

Sitor Situmorang
Situmorang, s. 1955
Situmorang, s. 1955
Lahir(1923-10-02)2 Oktober 1923
Harianboho, Sumatera Utara, Hindia Timur Belanda
Meninggal dunia21 Disember 2014(2014-12-21) (umur 91)
Apeldoorn, Belanda
BahasaIndonesia
WarganegaraIndonesia
Belanda
GenreSajak, esei, penulis cerita pendek

Sitor dianggap oleh sarjana Belanda dan pengkritik sastera Indonesia A. Teeuw sebagai penyair terkemuka Indonesia dari Angkatan '45 selepas Chairil Anwar. "Pandangan-pandangannya amat dipengaruhi oleh eksistensialisme Perancis awal tahun lima puluhan, dan bentuk puisinya, seperti yang ditunjukkan oleh Subagio, memaparkan persamaan yang luar biasa dengan perlambangan Perancis (Subagio Sastrowardojo 1976)."[2] Walaupun pengaruh Eropah, beliau masih berakar umbi dalam budaya Batak beliau.[3]

Awal hayat

sunting

Beliau dilahirkan pada 2 Oktober 1923[4] di Tapanuli Utara, Sumatera Utara dan berpindah ke Jakarta untuk belajar di AMS. Sewaktu membesar, Indonesia berada di bawah pemerintahan Belanda dan pendidikan gaya Eropah telah disediakan hanya untuk sebilangan kecil penduduk. Oleh itu, semasa sekolah tinggi beliau belajar kebanyakannya kesusasteraan Eropah dan Belanda, yang beliau mendapati mengganggu dan menimbulkan rasa nasionalisme baliau. Apabila Sitor berumur 15 tahun, beliau mendapat ilham untuk menterjemah "Saijah dan Adinda" (puisi), sebahagian daripada Max Havelaar oleh Multatuli dari Belanda kepada bahasa Batak yang merupakan bahasa ibundanya, meskipun kemahiran bahasa Belanda beliau agak terhad untuk jenis sastera ini. Ini merupakan titik permulaan kepentingan beliau dalam kesusasteraan. Dia mula membaca lebih dan lebih kesusasteraan Indonesia dan barat, dan menjadi inspirasi kepada usaha menjadi seorang penulis.[5]

Selepas menamatkan pengajian di AMS, beliau pergi ke Amerika Syarikat untuk mengkaji lebih lanjut sinematografi di Universiti California dari 1956 hingga 1957.[5]

Kerjaya

sunting

Beliau memulakan kerjaya sebagai wartawan di Sumatera Utara di Suara Nasional (1945-1946) dan Waspada (1947). Beliau telah ditugaskan ke Yogyakarta (1947-1948) dan kemudian bekerja untuk Berita Indonesia dan Warta Dunia (1957).[1]

Puisi pertamanya "Kaliurang" telah ditulis pada tahun 1948 dalam gaya Pujangga Baru dan diterbitkan di Siasat, sepuluh tahun, setelah beliau menterjemahkan Saijah dan Adinda oleh Multatuli. Pada tahun yang sama, beliau menulis satu kajian semula Gema Tanah Air, antologi disusun oleh H.B. Jassin.[5]

Sepanjang 1950 - 1953, beliau tinggal di Amsterdam dan Paris untuk melihat budaya Eropah, yang dibiayai oleh biasiswa daripada yayasan Belanda.[5] Penginapan sementaranya di Paris mempengaruhi beberapa pekerjaannya, seperti Pertempuran dan Salju di Paris (1956, koleksi cerita pendek) dan Paris la Nuit[6] (2002, koleksi puisi).

Beliau menerbitkan Surat Kertas Hijau pada tahun 1954, koleksi puisi, di mana beliau melahirkan krisis emosi dan intelektual cinta dan identiti kebangsaan.[5]

Penerbitan ini telah memberi kekuasaan kepadanya sebagai seorang penyair yang terkenal dan dihormati.[7]

 
Situmorang pada 1990an

Sejak tahun 1950, beliau terlibat secara aktif dalam polemik kebudayaan, terutamanya pada bentuk dan arah budaya Indonesia. Beliau merupakan salah seorang kenalan dan interlokutor pengarang Afrika Amerika Richard Wright semasa lawatan Wright ke Indonesia bagi Persidangan Asia-Afrika pada tahun 1955.[8] Beliau menjadi ahli terkemuka Lembaga Kebudayaan Nasional (LKN), yang berkait rapat dengan Soekarno, Presiden Indonesia pada masa itu. Pada tahun 1967, berikutan kejatuhan Soekarno pada tahun 1965, dia telah dipenjarakan dan tidak dibebaskan sehingga 1976, tanpa sebarang perbicaraan.[7]

Beliau turut menulis lakonlayar untuk filem Semalam di Malaysia (1975) bersama Asrul Sani.

Beliau pernah mengajar Bahasa Indonesia di Universiti Leiden, Belanda semasa 1982-1990.[5] Pada 21 Disember 2014, beliau meninggal dunia pada usia 91 tahun di rumahnya di Apeldoorn, Belanda.[9]

Karya terpilih

sunting

Beliau memenangi anugerah untuk karya-karya beliau: Pertempuran dan Salju di Paris (1956; koleksi cerpen) daripada Majlis Jakarta Kesenian dan Peta Perjalanan (1976, koleksi puisi) dari Badan Musawarat Kebudayaan Nasional[5]

Antara karya-karya beliau telah diterjemahkan ke bahasa lain seperti: Paris La Nuit (Paris di Waktu Malam, 2001), kumpulan puisi, ke dalam Bahasa Perancis, Bahasa Inggeris dan Rusia[10] dan Rindu Kelana dalam bahasa Inggeris.[7][11]

Koleksi puisi

sunting
  • Surat Kertas Hijau (1953)
  • Dalam Sajak (1954)
  • Wajah Tak Bernama (1955)
  • Zaman Baru (1962)
  • Dinding Waktu (1977)
  • Peta Perjalanan (1977) – Pemenang Anugerah Puisi dari Majlis Seni Jakarta
  • The Rites of the Bali Aga, (1977)
  • Angin Danau 1982
  • Bunga di Atas Batu: Si Anak Hilang 1989
  • Rindu Kelana 1993 – diterjemah pada 1996 oleh John McGlynn, Yayasan Lontar
  • Paris La Nuit, 2000
  • Lembah Kekal 2004
  • Biksu Tak Berjubah 2004
  • Si Anak Hilang

Koleksi cerpen

sunting
  • Pertempuran dan Salju di Paris, (1956) – pemenang Hadiah Sastra Nasional BMKN
  • Pangeran, (1963)
  • Danau Toba, (1981)

Karya lain/berkaitan

sunting
  • Jalan Mutiara, (1954)
  • Sastra Revolusioner, koleksi esei (1965)
  • Sitor Situmorang Sastrawan 45, Penyair Danau Toba, autobiografi (1981)
  • Toba na Sae (1993), sejarah tempatan
  • Guru Somalaing dan Modigliani Utusan Raja Rom, (1993), sejarah tempatan
  • Betlehem (1954) oleh M. Nijhoff, terjemahan
  • Rindu Kelana, (2004) dokumentari pendek oleh Ed Pesta Sirait – Yayasan Lontar

Rujukan

sunting
  1. ^ a b Rampan, Korrie Layun (2000). Leksikon Susastra Indonesia. Jakarta: Balai Pustaka. ISBN 9796663589.
  2. ^ Teeuw, A. (1979). Modern Indonesian Literature. II. The Hague: Martinus Nijhoff. ISBN 9024723086.
  3. ^ Helmi, Kunang (13 April 2008). "Sitor Situmorang remembers his Batak childhood". The Jakarta Post. Dicapai pada 15 May 2012.
  4. ^ https://books.google.ca/books?id=XyRvAAAAMAAJ&q=Sitor+Situmorang+1923&dq=Sitor+Situmorang+1923&hl=en&sa=X&ei=qPeWVMz7IYayyATvzIHABQ&ved=0CCQQ6AEwAjgK]
  5. ^ a b c d e f g Situmorang, Sitor (1989). Bunga di atas batu (si anak hilang) : pilihan sajak, 1948–1988. Jakarta: Gramedia. ISBN 9794036021.
  6. ^ Situmorang, Sitor (2002). Paris la nuit : entre le souvenir et l'oubli = Paris di waktu malam : yang dikenang dan dilupakan : sajak-sajak Sitor Situmorang dalam bahasa Indonesia dan terjemahan bahasa Perancis. Jakarta: Komunitas Bambu Forum Jakarta-Paris. ISBN 9799620155.
  7. ^ a b c Situmorang, Sitor (1996). To Love, To Wonder : the poetry of Sitor Situmorang. Jakarta: Lontar Foundation. ISBN 9798083253.
  8. ^ Vuyk, Beb (May 2011). "A Weekend with Richard Wright". PMLA. 126 (3): 809–810. doi:10.1632/pmla.2011.126.3.798.
  9. ^ "Sitor Situmorang, senior Indonesian writer dies at 91". The Jakartapost.com. Dicapai pada 21 December 2014.
  10. ^ Febrina, Anissa (26 October 2009). "Sitor Situmorang : Always a Wanderer". The Jakarta Post. Dicapai pada 22 May 2012.
  11. ^ "Sitor Situmorang". www.poetrytranslation.org. Dicapai pada 2016-04-15.

Pautan luar

sunting