Gliserol, juga dikenali sebagai gliserin, ialah sejenis sebatian poliol mudah. Ia merupakan cecair likat yang tiada warna mahupun bau, mempunyai rasa manis serta tidak beracun. Tulang belakang gliseril ditemukan pada kesemua jenis lipid trigliserida. Ia digunakan dalam industri makanan sebagai bahan pemanis, bahan pelembap serta dalam perumusan farmaseutikal. Gliserol mempunyai tiga kumpulan hidroksil yang bertanggungjawab atas sifat-sifat keterlarutannya dalam air serta higroskopinya.

Gliserol
Nama lain Gliserin
Propanetriol
1,2,3-Trihidroksipropana
1,2,3-Propanetriol
Pengecam
Imej model 3D Jmol
ChEBI
ChEMBL
ChemSpider
DrugBank
ECHA InfoCard 100.000.263
Nombor E E422 (bahan pemekat, penstabil & pengelmulsi)
KEGG
UNII
  • InChI=1S/C3H8O3/c4-1-3(6)2-5/h3-6H,1-2H2 ☑Y
    Key: PEDCQBHIVMGVHV-UHFFFAOYSA-N ☑Y
  • InChI=1/C3H8O3/c4-1-3(6)2-5/h3-6H,1-2H2
    Key: PEDCQBHIVMGVHV-UHFFFAOYAF
  • C(C(CO)O)O
Sifat
C3H8O3
Jisim molar 92.09 g·mol−1
Rupa bentuk Cecair lutsinar
higroskopik
Bau tiada
Ketumpatan 1.261 g/sm³
Takat lebur 17.8 °C (64.0 °F; 290.9 K)
Takat didih 290 °C (554 °F; 563 K)[3]
Boleh larut campur[1]
Tekanan wap 0.003 mmHg (50°C)[1]
-57.06·10−6 sm³/mol
1.4746
Kelikatan 1.412 Pa·s[2]
Farmakologi
Kod ATC A06AG04
A06AX01, QA16QA03 (WHO)
Bahaya
MSDS JT Baker
NFPA 704 (berlian api)
NFPA 704 berlian 4 warnaKemudahbakaran kod 1: Mesti dipanaskan dahulu sebelum pencucuhan boleh berlaku. Takat kilat lebih 93°C (200°F). Cth, minyak canolaKesihatan kod 0: Pendedahan dalam keadaan api tiada bahaya akan berlaku berbanding bahan bakar yang biasa. Cth, natrium kloridaKereaktifan kod 0: Biasanya stabil, walaupun di bawah keadaan pendedahan api, dan tidak reaktif dengan air. Cth, nitrogen cecairBahaya khas (putih): tiada kod
1
0
0
Takat kilat 160 °C (320 °F; 433 K) (cawan tertutup)
176 °C (349 °F; 449 K) (cawan terbuka)
NIOSH (Had pendedahan kesihatan AS):
TWA 15 mg/m³ (keseluruhan) TWA 5 mg/m³ (resp.)[1]
REL (Disyorkan)
Tidak ditentukan[1]
Tiada[1]
Kecuali sebaliknya dicatatkan, data diberikan untuk
bahan-bahan dalam keadaan piawai
(pada 25 °C, 100 kPa)

Penafian dan rujukan Infobox

Pengeluaran

sunting

Gliserol biasanya diperolehi dalam bentuk trigliserida yang dijumpai pada sumber tumbuhan dan haiwan. Trigliserida merupakan ester gliserol dengan rantai panjang asid karboksilik. Proses hidrolisis — penyabunan atau transesterifikasi  — ke atas trigliserida menghasilkan gliserol serta asid lemak terbitan:

 

Trigliserida (1) dirawat dengan alkohol seperti etanol (2) dengan pemangkin bes untuk menghasilkan ester-ester etil asid lemak (3) dan gliserol (4):

Kegunaan

sunting

Dalam industri makanan

sunting

Dalam makanan dan minuman, gliserol berfungsi sebagai pelembap, pelarut, dan pemanis, dan mungkin membantu mengawet makanan. Ia juga digunakan sebagai pengisi di komersial bersedia rendah lemak makanan (contohnya, cookie), dan sebagai agen pemekat dalam minuman beralkohol. Gliserol dan air yang digunakan dalam penjagaan spesimen beberapa jenis daun.[4] Ia turut digunakan sebagai sejenis pengganti gula dengan kandungan kira-kira 27 kilokalori setiap sudu (gula mempunyai 20) dan 60% rasa manis sukrosa. Gliserol sebagai bahan tambahan makanan dilabel E422 mengikut Nombor E. Ia dicampurkan ke dalam gula aising untuk mencegahnya dari menjadi terlalu keras.

Dalam produk farmaseutikal dan penjagaan diri

sunting
 
Supositori gliserol yang digunakan sebagai bahan pencahar (atau laksatif)

Gliserol digunakan dalam produk-produk perubatan, farmaseutikal dan penjagaan diri, terutama sebagai cara untuk meningkatkan kelancaran, memberikan pelinciran, dan sebagai pelembap. Ia ditemui dalam persediaan imunoterapi merawat alahan, sirap batuk, eliksir dan ekspektoran, ubat gigi, ubat cuci mulut, produk-produk penjagaan kulit dan rambut, krim bercukur dan sabun. Dalam dos yang kukuh bentuknya seperti tablet, gliserol digunakan sebagai agen pengikat tablet. Untuk kegunaan manusia pula, gliserol merupakan antara alkohol guladiklasifikasikan oleh Pentadbiran Makanan dan Dadah Amerika Syarikat sebagai kalori makronutrien.

Isomer

sunting
  • 1,1,1-Propanetriol
  • 1,1,2-Propanetriol
  • 1,1,3-Propanetriol
  • 1,2,2-Propanetriol

Rujukan

sunting
  1. ^ a b c d e ""NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards #0302"" (dalam bahasa Inggeris). Institut Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Negara Amerika Syarikat.
  2. ^ Segur, J. B.; Oberstar, H. E. (1951). "Viscosity of Glycerol and Its Aqueous Solutions". Industrial & Engineering Chemistry. 43 (9): 2117–2120. doi:10.1021/ie50501a040.
  3. ^ Lide, D. R., penyunting (1994). CRC Handbook of Data on Organic Compounds (ed. ke-3). Boca Raton, FL: CRC Press. m/s. 4386.
  4. ^ Stevens, Alan. "Preserving flowers and decorative foliages with glycerin and dye" (PDF). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2020-03-24. Dicapai pada 2017-09-16.