Empayar Gupta

Empayar Gupta (Sanskrit: गुप्त राजवंशcode: sa is deprecated , Gupta Rājavaṃśa) ialah empayar India kuno yang wujud mulai kira-kira 320 hingga 550 Masihi dan merangkumi kebanyakan subbenua India. Diasaskan oleh Maharaja Sri-Gupta, dinasti ini ialah contoh unggul sebuah tamadun klasik. Keamanan dan kemakmuran yang wujud di bawah kepimpinan raja-raja Gupta membolehkan pengejaran bidang kegiatan saintifik dan kesenian. . Zaman ini dikenali sebagai Zaman Kegemilangan India dan ditandai oleh banyak rekaan dan temuan dalam bidang sains, teknologi, kejuruteraan, seni, dialektik, kesusasteraan, logik, matematik, astronomi, agama, dan falsafah yang membentuk unsur-unsur tentang apa yang umumnya dikenali sebagai budaya Hindu. Chandragupta I, Samudragupta, dan Chandragupta II merupakan raja-raja yang terkenal dalam dinasti Gupta.

Empayar Gupta गुप्त राजवंश Gupta Rājavaṃśacode: inc is deprecated
320–600-an
Empayar Gupta pada takat yang terbesar (kelabu), serta negeri-negeri lindungannya (hijau).
Ibu negara	Pataliputra
Bahasa yang umum digunakan	Sanskrit
Agama	Agama Hindu Agama Buddha
Kerajaan	Pemerintahan beraja
Maharajadhiraja
• 240-an - 280-an	Sri-Gupta
• 319-335	Chandragupta I
• 540-550	Vishnugupta
Era Sejarah	Zaman purba
• Didirikan	320
• Dibubarkan	600-an
Didahului oleh Diganti oleh Dinasti Kanva Empayar Kushan Dinasti Pala

Sejarah Asia Selatan Sejarah India
Zaman Batu	sebelum 3300 SM
- Budaya Mehrgarh	7000–3300 SM
Tamadun Lembah Indus	3300–1700 SM
- Budaya Harappa Akhir	1700–1300 SM
Zaman Besi 1200–180 SM Tamadun Veda 1500–500 SM Maha Janapada • 700–300 SM Empayar Magadha • 684–424 SM Empayar Nanda • 424-321 SM Empayar Chera • 300 SM–1200 Masihi Empayar Chola • 300 SM–1279 Masihi Empayar Pandya • 300 SM–1345 Masihi Empayar Maurya • 321–184 SM Empayar Pallava • 250 SM–800 Masihi Empayar Sunga • 185-73 SM Empayar Kanva • 75-26 SM Empayar Kharavela • 209–170 SM Kerajaan Kuninda • 200s SM–300s Masihi Kerajaan Indo-Scyth • 200 BC–400 Masihi Empayar Satavahana • 230 SM–220 Masihi Kerajaan Indo-Yunani • 180 SM–10 Masihi
Kerajaan-kerajaan Tengah 1 Masihi–1279 Masihi Kerajaan Indo-Parthia • 21–130-an Masihi Empayar Satrap Barat • 35–405 Masihi Empayar Kushan • 60–240 Masihi Kerajaan Indo-Sassanid • 230–360 Masihi Empayar Vakataka • 250–500 Masihi Kerajaan Kalabhras • 250–600 Masihi Empayar Gupta • 280–550 Masihi Empayar Kadamba • 345–525 Masihi Kerajaan Ganga Barat • 350–1000 Masihi Kerajaan Kamarupa • 350–1100 Masihi Empayar Vishnukundina • 420-624 Masihi Kerajaan Huna • 475-576 Masihi Kerajaan Rai • 489–632 Masihi Empayar Chalukya • 543–753 Masihi Empayar Harsha • 590-647 Masihi Kerajaan Shahi • 565-670 Masihi Kerajaan Chalukya Timur • 624-1075 Masihi Empayar Gurjara Pratihara • 650–1036 Masihi Empayar Pala • 750–1174 Masihi Empayar Rashtrakuta • 753–982 Masihi Kerajaan Paramara • 800–1327 Masihi Empayar Yadava • 850–1334 Masihi Kerajaan Solanki • 942–1244 Masihi Empayar Chalukya Barat • 973–1189 Masihi Empayar Hoysala • 1040–1346 Masihi Empayar Sena • 1070–1230 Masihi Empayar Ganga Timur • 1078–1434 Masihi Kerajaan Kakatiya • 1083–1323 Masihi Empayar Kalachuri • 1130–1184 Masihi Zaman Islam 1100–1800 Masihi Raja-raja Islam 1206–1707 Masihi - Kesultanan Delhi 1206–1526 Masihi - Kesultanan Deccan 1490–1596 Masihi Empayar Vijayanagara 1336–1646 Masihi Empayar Mughal 1526–1803 Masihi Empayar Maratha 1674–1818 Masihi Empayar Durrani 1747–1823 Masihi Negeri-negeri Gabungan Sikh 1733–1805 Masihi Empayar Sikh 1799–1849 Masihi
Kerajaan Wilayah 1100–1800 Masihi Kerajaan Cochin 1102–1949 Masihi Kerajaan Travancore 1102–1949 Masihi Kerajaan Ahom 1228–1826 Masihi Kerajaan Chitradurga 1300–1779 Masihi Kerajaan Garhwal 1358–1803 Masihi Kerajaan Mysore 1399–1947 Masihi Kerajaan Keladi 1499–1763 Masihi Kerajaan Thondaiman 1650–1948 Masihi Kerajaan Madurai 1559–1736 Masihi Kerajaan Thanjavur 1572–1918 Masihi Kerajaan Marava 1600–1750 Masihi
Pemerintahan Syarikat di India	1757–1858 Masihi
India British	1858–1947 Masihi
Pemecahan India	1947 Masihi
Sejarah Sri Lanka
Kerajaan di Sri Lanka Kerajaan Tambapanni 543–505 SM Kerajaan Upatissa Nuwara 505–377 SM Kerajaan Anuradhapura 377–1017 Masihi Kerajaan Ruhuna 200– Masihi Polonnaruwa Kingdom 300–1310 Masihi Kerajaan Dambadeniya 1220–1272 Masihi Kerajaan Yapahuwa 1272–1293 Masihi Kerajaan Kurunegala 1293–1341 Masihi Kerajaan Gampola 1341–1347 Masihi Kerajaan Raigama 1347–1415 Masihi Kerajaan Kotte 1412–1597 Masihi Kerajaan Sitawaka 1521–1594 Masihi Kerajaan Kandy 1461–1815 Masihi Sailan Portugis 1505–1658 Masihi Sailan Belanda 1656–1796 Masihi Sailan British 1796–1948 Masihi
Sejarah negara
Afghanistan • Bangladesh • Bhutan • India Maldives • Nepal • Pakistan
Sejarah wilayah Assam • Bihar • Balochistan • Bengal Himachal Pradesh • Uttar Pradesh Wilayah Pakistan • Punjab • NWFP Orissa • Sindh • India Selatan • Tibet
Sejarah khusus
Duit syiling • Dinasti • Ekonomi Indologi • Bahasa • Kesusasteraan • Kelautan Tentera • Sains dan Teknologi • Garis masa

Pencapaian tertinggi daya cipta kebudayaan ini adalah dalam bidang seni bina, arca, dan lukisannya yang megah. Zaman Gupta menghasilkan sarjana seperti Kalidasa, Aryabhata, Varahamihira, Vishnu Sharma, Vatsyayana, dan Prashastapada yang masing-masing menyumbangkan kemajuan yang besar dalam banyak bidang akademik. Sains dan pentadbiran politik mencapai puncak yang lebih tinggi semasa zaman Gupta. Hubungan-hubungan perdagangan yang kuat juga menyebabkan wilayah ini merupakan suatu pusat kebudayaan yang penting serta juga menjadikannya sebagai suatu pangkalan yang mempengaruhi kerajaan-kerajaan dan wilayah-wilayah yang berhampiran di Burma, Sri Lanka, Kepulauan Melayu, dan Indochina.

Kitab Purana terawal yang masih wujud juga dianggap ditulis sekitar zaman ini. Empayar ini beransur-ansur merosot kerana pelbagai faktor, termasuklah kehilangan wilayah dan kuasa empayar yang besar yang diakibatkan oleh bekas negeri-negeri lindungannya dan serangan oleh orang Huna dari Asia Tengah. Selepas kejatuhan Empayar Gupta pada abad ke-6, India sekali lagi diperintah oleh banyak kerajaan wilayah, dengan salasilah sebuah kaum kerabat Gupta terus memerintah Magadha. Raja-raja itu akhirnya digulingkan oleh Harsha, raja dari Vardhana, yang mengasaskan sebuah empayar yang baharu pada separuh pertama abad ke-7.

Asal dinasti Gupta

Rencana utama: Asal dinasti Gupta

Perincian tentang asal-usul atau latar sosial raja-raja Gupta masih tidak dapat dipastikan.

A.S. Altekar menganggap kasta kaum kerabat Gupta sebagai Vaishya, berdasarkan teks undang-undang India kuno yang menetapkan akhiran nama yang mengandungi "Gupta" sebagai salah satu anggota kasta Vaishya, akan tetapi peraturan ini biasanya tidak diikuti. Ahli sejarah moden K.P. Jayaswal mencadangkan bahawa kaum kerabat Gupta adalah daripada kaum Jat. Alasannya berdasarkan geran plat kuprum dari Pune dan dari Riddhapura yang dihadiahkan oleh Prabahvatigupta, pemangku raja Vakataka yang juga puteri Chandragupta II. Dalam kedua-dua inskripsi itu, Prabahvatigupta menyatakan bahawa beliau tergolong dalam gotra Dharana. Oleh sebab gotra itu bukan gotra suaminya, maka ia harus merupakan gotra kaum kerabat Gupta. Pandangan K.P. Jayaswal diterima oleh seorang lagi ahli sejarah moden, Dasharatha Sharma, yang mengatakan bahawa orang Jat daripada gotra Dharana masih wujud di Rajasthan kini. H.C. Raychaudhuri, satu lagi ahli sejarah moden, juga bersetuju bahawa kaum kerabat Gupta tergolong dalam gotra Dharana. Selain itu, beliau juga percaya bahawa mereka itu mungkin mempunyai ikatan keluarga dengan Permaisuri Dharini, permaisuri utama Agnimitra. Bagaimanapun, J. N. Singh Yadav mendapati bahawa gotra Dharana tidak sahaja merupakan keturunan orang Jat kerana ia juga merupakan gotra ahir yang terkenal di negeri-negeri Haryana, Uttar Pradesh, Delhi, dan Rajasthan kini. Walau bagaimanapun, kesimpulan berdasarkan inskripsi plat kuprum Riddhapura yang telah diterima mungkin salah, dengan kesimpulan yang betul menunjukkan bahawa keluarga Riddhapura, ibu Prabhavatigupta, tergolong dalam gotra Dharana ini. Baru-baru ini, ahli sejarah Ashvini Agarwal menganggap bahawa mereka tergolong dalam kasta Brahman, berdasarkan ikatan semenda Gupta dengan dinasti Brahman ortodoks.

Penggalian baru-baru ini di Nepal dan penara Dakkan menunjukkan bahawa akhiran Gupta umumnya digunakan oleh raja-raja Abhira. Ahli sejarah moden, D. R. Regmi, mengaitkan kaum kerabat Gupta dengan kaum Abhira-Gupta dari Nepal. Beliau juga menunjukkan bahawa Lichchhavayah yang terukir di balik duit syiling Samudragupta merupakan istilah jamak dan justeru, tidak merujuk kepada permaisuri Chandragupta I dari kerajaan Licchavi. Sebaliknya, inskripsi pada duit syiling itu menyebut agar bertaat setia kepada kerajaan Licchavi dari Nepal. Sebenarnya, kerajaan Abhira-Gupta merupakan salah satu negeri lindungan kepada kerajaan Licchavi pada suatu ketika.

Fa Xian ialah salah satu penziarah Cina yang terawal yang melawat India sewaktu pemerintahan Chandra Gupta II. Beliau memulakan perjalanannya dari China pada 399 Masihi dan tiba di India pada 405 Masihi. Sewaktu berada di India sehingga 411 Masihi, beliau menziarahi Mathura, Kanauj, Kapilavastu, Kushinagar, Vaishali, Pataliputra, Kashi, dan Rajgriha dan membuat pencerapan yang teliti terhadap keadaan empayar sewaktu itu. Fa Xian berasa gembira akan kesederhanaan pentadbiran, dengan hukuman yang ditetapkan oleh kanun jenayahnya dihadkan kepada denda sahaja. Daripada pemerian Fa Xian, Empayar Gupta sewaktu itu sedang menikmati zaman yang makmur.

Penjelajah Cina, Yijing (lihat juga Xuanzang), memberikan lebih banyak maklumat tentang kerajaan Gupta di Magadha. Beliau tiba di India utara pada 672 Masihi dan mendapat tahu tentang Maharaja Sri-Gupta yang membina sebuah kuil untuk penziarah Cina berhampiran dengan Mi-li-kia-si-kia-po-no (Mrigasikhavana). Menurutnya, kuil itu "sekitar 40 yojana di sebelah timur Nalanda, mengikut laluan Ganga".