Wikipedia

Demam kuning

(Dilencongkan daripada Demam kuning dewasa)

Demam kuning ialah penyakit virus yang biasanya berdurasi pendek.[1] Dalam kebanyakan kes, gejalanya termasuk demam, menggigil, hilang selera makan, loya, sakit otot terutamanya di bahagian belakang dan sakit kepala.[1] Gejala-gejala biasanya bertambah baik dalam masa lima hari.[1] Dalam kira-kira 15% orang, demam kembali dalam sehari selepas bertambah baik, diikuti sakit perut, dan kerosakan hati bermula menyebabkan kulit menjadi kuning.[1][4] Jika ini berlaku, risiko pendarahan dan masalah buah pinggang meningkat.[1][5]

Yellow fever
Mikrograf TEM virus demam kuning (234,000 × pembesaran)
PengkhususanPenyakit berjangkit
GejalaDemam, menggigil, sakit otot, sakit kepala, kulit kuning[1]
KerumitanKegagalan hati, Pendarahan[1]
Permulaan biasa
3-6 hari selepas pendedahan[1]
Tempoh3–4 hari[1]
PuncaVirus demam kuning disebarkan oleh nyamuk[1]
Ujian darah[2]
PencegahanVaksin demam kuning[1]
RawatanPenjagaan sokongan[1]
Kekerapan~130,000 kes teruk di Afrika (2013)[1][3]
Kematian~78,000 di Afrika (2013)[1][3]
sunting
Lihat pendokumenan templat ini
Lihat pendokumenan templat ini

Penyakit ini disebabkan oleh virus demam kuning dan disebarkan melalui gigitan nyamuk yang dijangkiti.[1][6] Ia menjangkiti manusia, primat lain,[7] dan beberapa jenis nyamuk.[1] Di bandar, ia disebarkan terutamanya oleh Aedes aegypti, sejenis nyamuk yang terdapat di kawasan tropika dan subtropika.[1] Virus ini ialah virus RNA dari genus Flavivirus.[8][9] Penyakit ini mungkin sukar dibezakan daripada penyakit lain, terutamanya pada peringkat awal.[1] Untuk mengesahkan kes yang disyaki, ujian sampel darah dengan reaksi rantai polimerase diperlukan.[2]

Terdapat vaksin yang selamat dan berkesan terhadap demam kuning, dan beberapa negara memerlukan vaksinasi untuk pelancong.[1] Usaha lain untuk mencegah jangkitan termasuk mengurangkan populasi nyamuk penyebar.[1] Di kawasan dengan demam kuning adalah biasa, diagnosis awal kes dan imunisasi sebahagian besar populasi adalah penting untuk mencegah wabak.[1] Setelah seseorang dijangkiti, pengurusan adalah simptomatik; tiada langkah khusus yang berkesan terhadap virus ini.[1] Kematian berlaku dalam hingga separuh daripada mereka yang mendapat penyakit yang teruk.[1][10]

Pada tahun 2013, demam kuning dianggarkan menyebabkan 130,000 jangkitan teruk dan 78,000 kematian di Afrika.[1][3] Kira-kira 90 peratus daripada anggaran 200,000 kes demam kuning setiap tahun berlaku di Afrika.[11] Hampir satu bilion orang tinggal di kawasan di dunia dengan penyakit ini adalah biasa.[1] Ia biasa berlaku di kawasan tropika di benua Amerika Selatan dan Afrika,[12] tetapi tidak di Asia.[1][13] Sejak tahun 1980-an, jumlah kes demam kuning telah meningkat.[1][14] Ini dipercayai disebabkan oleh kurangnya imuniti pada orang, lebih ramai orang tinggal di bandar, orang kerap berpindah, dan perubahan iklim yang meningkatkan habitat nyamuk.[1]

Tanda dan gejala

sunting

Demam kuning bermula selepas tempoh inkubasi selama tiga hingga enam hari.[15] Kebanyakan kes menyebabkan hanya jangkitan ringan dengan demam, sakit kepala, menggigil, sakit belakang, keletihan, hilang selera makan, sakit otot, loya, dan muntah.[16] Dalam kes-kes ini, jangkitan hanya berlangsung selama tiga hingga enam hari.[17]

Tetapi dalam 15% kes, individu yag memasuki fasa kedua, ia menjadi lebih toksik, dari penyakit yang dicirikan oleh demam yang berulang, kali ini disertai dengan penyakit kuning akibat kerosakan hati, serta sakit abdomen.[18] Pendarahan di mulut, hidung, mata, dan saluran gastrousus menyebabkan muntah yang mengandungi darah, oleh sebab itu salah satu nama dalam bahasa Sepanyol untuk demam kuning, vómito negro ("muntah hitam").[19] Terdapat juga kemungkinan kegagalan buah pinggang, cegukan, dan delirium.[20][21]

Di antara mereka yang mengembangkan penyakit kuning, kadar kematian adalah 20 hingga 50%, manakala kadar kematian keseluruhan adalah sekitar 3 hingga 7.5%.[22] Kes-kes yang teruk mungkin mempunyai kadar kematian lebih daripada 50%.[23]

Pencegahan

sunting

Pencegahan peribadi terhadap demam kuning termasuk vaksinasi dan mengelakkan gigitan nyamuk di kawasan di mana demam kuning adalah endemik.[24] Langkah-langkah institusi untuk pencegahan demam kuning termasuk program vaksinasi dan langkah-langkah untuk mengawal nyamuk. Program pengagihan kelambu untuk digunakan di rumah dapat mengurangkan kes malaria dan demam kuning. Penggunaan penghalau serangga yang didaftarkan oleh EPA disyorkan apabila berada di luar. Pendedahan walaupun untuk masa yang singkat adalah cukup untuk potensi gigitan nyamuk. Pakaian lengan panjang, seluar panjang, dan stoking berguna untuk pencegahan. Penggunaan larvisida pada bekas simpanan air boleh membantu menghilangkan tapak pembiakan nyamuk yang berpotensi. Semburan racun serangga yang didaftarkan oleh EPA mengurangkan penularan demam kuning.[25]

  • Gunakan penghalau serangga apabila berada di luar seperti yang mengandungi DEET, pikaridin, ethyl butylacetylaminopropionate (IR3535), atau minyak lemon eucalyptus pada kulit yang terdedah.[26]
  • Nyamuk mungkin menggigit melalui pakaian nipis, jadi menyembur pakaian dengan penghalau yang mengandungi permethrin atau penghalau lain yang didaftarkan oleh EPA memberi perlindungan tambahan.[27] Pakaian yang dirawat dengan permethrin tersedia secara komersial. Penghalau nyamuk yang mengandungi permethrin tidak diluluskan untuk aplikasi terus ke kulit.[28]
  • Waktu puncak menggigit bagi banyak spesies nyamuk adalah dari senja hingga subuh. Walau bagaimanapun, A. aegypti, salah satu nyamuk yang menyebarkan virus demam kuning, makan pada waktu siang. Tinggal di tempat penginapan dengan bilik berpenyaring atau berpenyaman udara, terutamanya semasa waktu puncak menggigit, juga mengurangkan risiko gigitan nyamuk.[29] Staying in accommodations with screened or air-conditioned rooms, particularly during peak biting times, also reduces the risk of mosquito bites.[29]

Rawatan

sunting

Seperti jangkitan Flavivirus yang lain, tiada penawar yang diketahui untuk demam kuning. Kemasukan wad disarankan dan rawatan intensif mungkin diperlukan kerana kemerosotan cepat dalam beberapa kes. Beberapa kaedah rawatan akut tidak berkesan: imunisasi pasif selepas gejala muncul mungkin tidak memberikan kesan; ribavirin dan ubat antiviral lain, serta rawatan dengan interferon, tidak berkesan pada pesakit demam kuning.[22] Rawatan simptomatik termasuk rehidrasi dan melegakan kesakitan dengan ubat seperti paracetamol (acetaminophen). Walau bagaimanapun, aspirin dan ubat anti-radang bukan steroid (NSAID) lain sering dielakkan kerana peningkatan risiko pendarahan gastrousus akibat kesan antikoagulan.[30]

Pautan luar

sunting

Templat:Offline

  • Demam kuning di Curlie
  • Finlay CJ (January 2012). "The Mosquito Hypothetically Considered as the Transmitting Agent of Yellow Fever". MEDICC Review. 14 (1): 56–59. doi:10.37757/MR2012V14.N1.10. PMID 34503309 Check |pmid= value (bantuan).
  • "U.S. Army Yellow Fever Commission." Claude Moore Health Sciences Library, University of Virginia
  • "Yellow fever virus". NCBI Taxonomy Browser. 11089.
  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab "Yellow fever Fact sheet N°100". World Health Organization. May 2013. Diarkibkan daripada yang asal pada 19 February 2014. Dicapai pada 23 February 2014.
  2. ^ a b Tolle MA (April 2009). "Mosquito-borne diseases". Current Problems in Pediatric and Adolescent Health Care. 39 (4): 97–140. doi:10.1016/j.cppeds.2009.01.001. PMID 19327647.
  3. ^ a b c Garske T, Van Kerkhove MD, Yactayo S, Ronveaux O, Lewis RF, Staples JE, Perea W, Ferguson NM, Yellow Fever Expert Committee (2014). "Yellow Fever in Africa: Estimating the Burden of Disease and Impact of Mass Vaccination from Outbreak and Serological Data". PLOS Medicine. 11 (5): e1001638. doi:10.1371/journal.pmed.1001638. PMC 4011853. PMID 24800812. e1001638.
  4. ^ Scully C (2014). Scully's Medical Problems in Dentistry (dalam bahasa Inggeris). Elsevier Health Sciences. m/s. 572. ISBN 978-0-7020-5963-6.
  5. ^ "Yellow fever". World Health Organization (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-04-30.
  6. ^ "Yellow fever - Symptoms and causes". Mayo Clinic (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada Apr 24, 2022. Dicapai pada 2022-04-27.
  7. ^ Goes de Jesus, Jaqueline; Gräf, Tiago; Giovanetti, Marta; Mares-Guia, Maria Angélica; Xavier, Joilson; Lima Maia, Maricelia; Fonseca, Vagner; Fabri, Allison; dos Santos, Roberto Fonseca; Mota Pereira, Felicidade; Ferraz Oliveira Santos, Leandro (2020-08-11). "Yellow fever transmission in non-human primates, Bahia, Northeastern Brazil". PLOS Neglected Tropical Diseases. 14 (8): e0008405. doi:10.1371/journal.pntd.0008405. ISSN 1935-2727. PMC 7418952. PMID 32780745.
  8. ^ Lindenbach BD, Rice CM (2007). "Flaviviridae: The Viruses and Their Replication". Dalam Knipe DM, Howley PM (penyunting). Fields Virology (ed. 5th). Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins. m/s. 1101. ISBN 978-0-7817-6060-7.
  9. ^ "Flavivirus | virus genus | Britannica". www.britannica.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-04-27.
  10. ^ "Frequently Asked Questions About Yellow Fever". CDC. August 21, 2015. Diarkibkan daripada yang asal pada 23 March 2016. Dicapai pada 18 March 2016.
  11. ^ Barnett, Elizabeth D. (2007). "Yellow Fever: Epidemiology and Prevention". Clinical Infectious Diseases. 44 (6): 850–856. doi:10.1086/511869. PMID 17304460.
  12. ^ Lataillade, Lucy de Guilhem de; Vazeille, Marie; Obadia, Thomas; Madec, Yoann; Mousson, Laurence; Kamgang, Basile; Chen, Chun-Hong; Failloux, Anna-Bella; Yen, Pei-Shi (2020-11-16). "Risk of yellow fever virus transmission in the Asia-Pacific region". Nature Communications (dalam bahasa Inggeris). 11 (1): 5801. Bibcode:2020NatCo..11.5801L. doi:10.1038/s41467-020-19625-9. ISSN 2041-1723. PMC 7669885. PMID 33199712.
  13. ^ "CDC Yellow Fever". Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-12-21. Dicapai pada 2012-12-12.
  14. ^ Barrett AD, Higgs S (2007). "Yellow fever: a disease that has yet to be conquered". Annual Review of Entomology. 52: 209–229. doi:10.1146/annurev.ento.52.110405.091454. PMID 16913829. S2CID 9896455.
  15. ^ "CDC: Yellow fever—Symptoms and treatment". Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-03-21. Dicapai pada 2010-11-10.
  16. ^ "Yellow fever". WHO. Diarkibkan daripada yang asal pada 2009-08-17. Dicapai pada 2009-08-13.
  17. ^ "Yellow fever". World Health Organization (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2021-07-11.
  18. ^ Control of Communicable Diseases Manual (ed. 20th). Amer Public Health Assn. 2015. ISBN 978-0-87553-018-5.
  19. ^ Chastel C (August 2003). "[Centenary of the discovery of yellow fever virus and its transmission by a mosquito (Cuba 1900-1901)]". Bulletin de la Socitété de Pathologie Exotique (dalam bahasa Perancis). 96 (3): 250–256. PMID 14582304.
  20. ^ Dr. Irwin Sherman, Twelve Diseases that Changed Our World. p. 144. ASM Press. 2007. ISBN 978-1-55581-466-3. OCLC 141178241.
  21. ^ Franklin, Jon; Sutherland, John. Guinea Pig Doctors: The Drama of Medical Research Through Self-Experimentation, New York: William Morrow & Co (March 1984) ISBN 0-688-02666-4
  22. ^ a b Monath TP (April 2008). "Treatment of yellow fever". Antiviral Research. 78 (1): 116–124. doi:10.1016/j.antiviral.2007.10.009. PMID 18061688. S2CID 44119619.
  23. ^ Tomori O (2004). "Yellow fever: the recurring plague". Critical Reviews in Clinical Laboratory Sciences. 41 (4): 391–427. doi:10.1080/10408360490497474. PMID 15487593. S2CID 13559157.
  24. ^ "Yellow fever". World Health Organization (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-04-24.
  25. ^ "Prevention | Yellow Fever | CDC". www.cdc.gov. Diarkibkan daripada yang asal pada 2016-10-26. Dicapai pada 2016-10-26.
  26. ^ Lo WL, Mok KL, Yu Pui Ming SD (September 2018). "Which insect repellents should we choose? Implications from results of local market survey and review of current guidelines". Hong Kong Journal of Emergency Medicine (dalam bahasa Inggeris). 25 (5): 272–280. doi:10.1177/1024907918773630. ISSN 1024-9079. S2CID 115355721.
  27. ^ Shmaefsky BR (November 2009). Yellow Fever (dalam bahasa Inggeris). Infobase Publishing. ISBN 978-1-60413-231-1.
  28. ^ US EPA, OCSPP (2013-07-15). "Repellent-Treated Clothing". www.epa.gov (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-04-25.
  29. ^ a b "Frequently Asked Questions". www.cdc.gov (dalam bahasa Inggeris). 2020-02-26. Dicapai pada 2022-04-25.
  30. ^ Sterk E (January 2013). "Yellow Fever Case Management" (PDF). OCG BibOp. Médecins Sans Frontières. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 6 May 2021. Dicapai pada 6 May 2021. NSAIDS need to be avoided because of the risk of gastrointestinal bleeding and the anti-platelet effect (aspirin).
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Demam_kuning&oldid=6253832"