Tingkal

Boraks
Nama
	Nama IUPAC Sodium tetraborate decahydrate
Pengecam
No. Pendaftaran CAS	1303-96-4 (decahydrate) ;
Imej model 3D Jmol	Imej berinteraktif;
ChemSpider	17339255 ;
Nombor EC	215-540-4;
Nombor E	E285 (bahan pengawet)
UNII	91MBZ8H3QO ;
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID101014358 ;
	InChI InChI=1S/B4O7.2Na.10H2O/c5-1-7-3-9-2(6)10-4(8-1)11-3;;;;;;;;;;;;/h;;;101H2/q-2;2+1;;;;;;;;;; Key: CDMADVZSLOHIFP-UHFFFAOYSA-N ; InChI=1/B4O7.2Na.10H2O/c5-1-7-3-9-2(6)10-4(8-1)11-3;;;;;;;;;;;;/h;;;101H2/q-2;2+1;;;;;;;;;; Key: CDMADVZSLOHIFP-UHFFFAOYAP;
	SMILES [Na+].[Na+].[O-]B1OB2OB([O-])OB(O1)O2.O.O.O.O.O.O.O.O.O.O;
Sifat
Formula kimia	Na2B4O7·10H2O or Na2[B4O5(OH)4]·8H2O
Jisim molar	381.37 (decahydrate)
Rupa bentuk	white solid
Ketumpatan	1.73 g/cm³ (solid)
Takat lebur	743 °C (anhydrous)
Takat didih	1575 °C
Sebatian berkaitan
Anion lain	Sodium aluminate; sodium gallate
Kation lain	Potassium tetraborate
	Kecuali jika dinyatakan sebaliknya, data diberikan untuk bahan-bahan dalam keadaan piawainya (pada 25 °C [77 °F], 100 kPa).
	pengesahan (apa yang perlu: /?)
	Rujukan kotak info

Tingkal (Jawi: ‏تيڠكل‎code: ms is deprecated ‎ serapan Portugis: tincalcode: pt is deprecated ) atau bleng adalah campuran garam galian tepu tinggi. Sinonimnya natrium biborat, natrium piroborat, natrium tetraborat.

Dalam bidang perindustrian, tingkal bahan utama dalam pematerian, pembersih, pengawet dan peracun ulat dalam kayu, serta racun lipas.^[2] Dalam bentuk tidak murni, sebenarnya tingkal sudah diproduksi sejak tahun 1700 di Indonesia, dalam bentuk air bleng. Tingkal biasanya dihasilkan dari ladang garam atau kawah lumpur (seperti di Bledug Kuwu, Jawa Tengah).^[3]

Penggunaan

Sebagai bahan tambahan makanan

Tingkal tidak selamat dimakanan dalam takar berlebihan secara langsung, namun masalahnya sukar dikawal memandangkan peranannya meluas di seluruh dunia.^[4] Pengambilan tingkal dalam jumlah berlebihan ke dalam badan akan menyebabkan gangguan otak, hati, dan ginjal. Dalam jumlah banyak, tingkal menyebabkan demam, anuria (ketidakbolehan kencing), koma, rangsangan melampau sistem saraf pusat, depresi, apatis, sianosis, tekanan darah turun, kerosakan ginjal, pengsan, malah menyebabkan kematian.^[5]

Tingkal biasanya dipakai dalam pembuatan makanan berikut ini:^[6]

karak/lèmpèng (kerupuk beras), sebagai komponen pembantu pembuatan gendar (adonan calon kerupuk)
mi ^[5]
lontong, sebagai pengeras
ketupat, sebagai pengeras
bakso, sebagai pengawet dan pengeras
kecap, sebagai pengawet
cenil, sebagai pengeras

Penggantian dengan bahan seperan

Bahan pengganti dapat dicari untuk fungsi yang sama mengenyalkan produk akhir makanan. Air merang dan STPP (Sodium Tri-polyphosphate) dengan kepekatan sama diketahui tidak memengaruhi tanggapan organoleptik (kesan fizikal dan rasa) dari emping beras.

Rujukan

^ CRC Handbook of Chemistry and Physics 86th edition (2005–2006) section 4 page 88
^ Kabar 6 (2015-12-30). "Bagaimana Mendeteksi Bakso Boraks?". Kabar6.com (dalam bahasa Indonesia). Dicapai pada 2023-01-16.
^ Irianto, Widodo (2018-12-10). "Mengapa Uyah Bleng Berbahaya untuk Kesehatan? Begini Penjelasannya". TIMES Indonesia. Dicapai pada 2023-01-16.
^ Janny (Aug 2009). "Boric Acid and Borax in Food". www.cfs.gov.hk. Dicapai pada 2023-01-16.
^ ^a ^b "Waspada Makanan Mengandung Boraks dan Efeknya bagi Kesehatan". Alodokter. 2015-10-14. Dicapai pada 2022-05-19.
^ "Bleng, Bahan Kimia Mirip Boraks Biasa Dipakai untuk Kerupuk". Detik. 2012-06-26. Dicapai pada 2022-05-19.

Pautan luar

Tingkal Ada dalam Makanan Kita
http://www.disnakkeswan-lampung.go.id/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=246^{[pautan mati kekal]}
Zat pengganti Formalin dan Tingkal
(Inggeris) International Chemical Safety Card 0567
(Inggeris) International Chemical Safety Card 1229 (fused borax)
(Inggeris) National Pollutant Inventory - Boron and compounds Diarkibkan 2006-02-09 di Wayback Machine
(Inggeris) NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards
(Inggeris) Sodium Borate in sefsc.noaa.gov

[1] CRC Handbook of Chemistry and Physics 86th edition (2005–2006) section 4 page 88

[2] Kabar 6 (2015-12-30). "Bagaimana Mendeteksi Bakso Boraks?". Kabar6.com (dalam bahasa Indonesia). Dicapai pada 2023-01-16.

[3] Irianto, Widodo (2018-12-10). "Mengapa Uyah Bleng Berbahaya untuk Kesehatan? Begini Penjelasannya". TIMES Indonesia. Dicapai pada 2023-01-16.

[4] Janny (Aug 2009). "Boric Acid and Borax in Food". www.cfs.gov.hk. Dicapai pada 2023-01-16.

[:0-5] "Waspada Makanan Mengandung Boraks dan Efeknya bagi Kesehatan". Alodokter. 2015-10-14. Dicapai pada 2022-05-19.

[:1-6] "Bleng, Bahan Kimia Mirip Boraks Biasa Dipakai untuk Kerupuk". Detik. 2012-06-26. Dicapai pada 2022-05-19.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Nama


Nama IUPAC Sodium tetraborate decahydrate
Pengecam
No. Pendaftaran CAS	1303-96-4 (decahydrate)^Y
Imej model 3D Jmol	Imej berinteraktif
ChemSpider	17339255^Y
Nombor EC	215-540-4
Nombor E	E285 (bahan pengawet)
UNII	91MBZ8H3QO^Y
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID101014358
InChI InChI=1S/B4O7.2Na.10H2O/c5-1-7-3-9-2(6)10-4(8-1)11-3;;;;;;;;;;;;/h;;;101H2/q-2;2+1;;;;;;;;;;^Y Key: CDMADVZSLOHIFP-UHFFFAOYSA-N^Y InChI=1/B4O7.2Na.10H2O/c5-1-7-3-9-2(6)10-4(8-1)11-3;;;;;;;;;;;;/h;;;101H2/q-2;2+1;;;;;;;;;; Key: CDMADVZSLOHIFP-UHFFFAOYAP
SMILES [Na+].[Na+].[O-]B1OB2OB([O-])OB(O1)O2.O.O.O.O.O.O.O.O.O.O
Sifat
Formula kimia	Na₂B₄O₇·10H₂O or Na₂[B₄O₅(OH)₄]·8H₂O
Jisim molar	381.37 (decahydrate)
Rupa bentuk	white solid
Ketumpatan	1.73 g/cm³ (solid)
Takat lebur	743 °C (anhydrous)^[1]
Takat didih	1575 °C
Sebatian berkaitan
Anion lain	Sodium aluminate; sodium gallate
Kation lain	Potassium tetraborate
Kecuali jika dinyatakan sebaliknya, data diberikan untuk bahan-bahan dalam keadaan piawainya (pada 25 °C [77 °F], 100 kPa).
Y pengesahan (apa yang perlu: Y/N?)
Rujukan kotak info