Wikipedia

Teluk Intan

(Dilencongkan daripada Telok Anson)

Bandar Teluk Intan yang terletak di selatan negeri Perak merupakan pusat pentadbiran dan bandar terbesar di daerah Hilir Perak.

Teluk Intan
Teluk Anson
Menara Jam Condong Teluk Intan
Menara Jam Condong Teluk Intan
NegaraMalaysia
NegeriPerak
DaerahHilir Perak
Pentadbiran
 • JenisMajlis Perbandaran
 • Yang DipertuaHaji Ibrahim Haji Ahmad
Keluasan
 • Jumlah126.9 km2 (49.0 batu persegi)
Penduduk
 (2010 [1])
 • Jumlah232 800
 • Kepadatan133/km2 (340/batu persegi)
Kod Kawasan
36000
Kod kawasan05
Laman sesawangwww.mpti.gov.my

Teluk Intan dilingkungi oleh aliran Sungai Perak dan Sungai Bidor. Bandar ini ialah bandar yang terbesar di selatan Perak berbanding dengan Kampar, Tapah, Hutan Melintang dan Bagan Datuk. Dari segi kedudukan bandar di Malaysia. Di Perak menduduki tempat ketiga terbesar.[2]

Bandar terdekat yang lain ialah Sabak Bernam, Bagan Datuk, Bidor, Tapah, Kampar dan Lumut. Bandar ini disambungkan dengan Lebuh raya Kayan ke Manjung, Lumut dan Pulau Pangkor. Laluan ke Tapah dan Bidor.[Penjelasan diperlukan]

Asal-usul Nama

sunting

Teluk Mak Intan

sunting

Nama Teluk Mak Intan diambil daripada seorang janda yang dikatakan mempunyai rupa paras yang cantik iaitu Mak Intan, beliau ialah seorang saudagar yang berasal dari Mandahiling, Sumatera. Beliau ialah peneroka yang membuka Teluk Intan di sekitar awal abad ke-19. Pada waktu itu, kawasan yang diterokai oleh Mak Intan dikenali sebagai Pekan Mak Intan. Dikatakan bahawa cincin pemberian ibunya tenggelam dan lenyap ketika beliau sedang mandi di tebing Sungai Perak bersama rakan-rakannya, sehingga turunnya ilham untuk menamakan kawasan ini sebagai Teluk Mak Intan.

Selain Teluk Mak Intan, terdapat juga pendapat bahawa nama asal kawasan ini juga ialah Teluk Ma Hitam.

Berikutan penerokaan ini, ramai orang yang dalam kalangan berketurunan Jawa, Rawa, Mandahiling, Minangkabau, Kampar dan kemudian India-Bombay datang mendiami kawasan yang baru diterokai itu. Kebanyakan daripada mereka ialah para petani dan para pedagang barangan tradisi seperti rempah ratus, kain, inggu, kacip, parang dan sebagainya.

Pada 15 Mac 1882, atas persetujuan Majlis Mesyuarat Dewan Negeri Perak, nama Teluk Mak Intan ditukar kepada Teluk Anson berdasarkan cadangan Sir Hugh Low, Residen British di Perak pada waktu itu. Penukaran ini bertujuan untuk mengenang jasa Pegawai Daerah Hilir Perak, Jeneral Archibald Anson serta menjadikan kawasan ini sebagai pusat pentadbiran kolonial baharu setelah berpindah dari Durian Sebatang.[3]

Genap 100 tahun kemudian, pada 1 Januari 1982, bandar ini bertukar nama dari Teluk Anson kepada Teluk Intan.[4]

Bentuk Muka Bumi

sunting

Bentuk muka bumi kawasan ini kebiasaannya mendatar kecuali di Changkat Jong dan Tapah, dimana muka buminya agak tinggi sedikit. Tanahnya tanah jenis aluvium, hasil limpahan lombong bijih timah daripada Batang Padang dan Lembah Kinta. Air sungainya keruh. Dahulu, likuan Sungai Perak di Teluk Intan ini penuh dengan hutan nipah dan bakau sehingga tahun 1970. Di bahagian seberang sungai, kawasan ini mengeluarkan atap nipah dan kayu bakau.[perlu rujukan]

Laluan-laluan ke Kawasan Ini

sunting

Ada 5 batang jalan bertumpu ke bandar Teluk Intan:

Sejarah Ringkas

sunting
  • Residen British ke-3, Sir Hugh Low meminta jasa baik Gabenor Negeri Selat untuk mewujudkan bandar baru pentadbiran di Teluk Malunting (Teluk Mak Intan sebagaimana pelat Hugh Low).
  • Ketika itu, pemangku Gabenor Negeri Selat ialah General Sir Archibald Edward Harbord Anson (1826 – 1925). Anson setuju dengan cadangan Hugh Low, malah melukis pelan pertama bandar Teluk Intan. Anson dilantik sebagai pegawai daerah Teluk Intan dan bersara pada 1882.
  • 15 Mac 1882: Bandar Teluk Anson diberi sempena namanya. Namanya diberikan oleh Hugh Low dalam persetujuan Majlis Negeri .
  • Satu rancangan menyambungkan Teluk Anson dengan Durian Sebatang yang akan menyebabkan Teluk Anson menjadi sebuah pulau di Sungai Perak.
  • 1884: pemangku Residen Perak Frank Swettenham musykil dengan cadangan terusan ini.
  • 1880-an: zaman kereta api di Perak telah menyebabkan peranan sungai sebagai jalan perhubungan telah berubah. Stesen kereta api dan pelabuhan yang kukuh dibina di Batak Rabit. Pelabuhan ini sibuk sehingga Perang Dunia Kedua.
  • 1982: Sultan Idris II menukar nama Teluk Anson kepada Teluk Intan semula.
  • 1962: Majlis Bandaran Telok Anson ditubuhkan iaitu sebuah Lembaga Kerajaan Tempatan. Dilantik seorang Pegawai Daerah.
  • 1970-an: peranan Teluk intan sebagai stesen kereta api dan pelabuhan ditamatkan kerana Sungai Perak semakin cetek dan hakisan tebing sungai menyebabkan gudang-gudang runtuh ke dalam sungai.
  • 1 Disember 1979: Majlis Daerah Hilir Perak (MDHP) telah ditubuhkan di bawah penyusunan semula Penguasa-Penguasa Tempatan di bawah Akta Kerajaan Tempatan 1976 lalu diisytiharkan melalui WARTA Kerajaan PKPU 27 dengan mencantumkan enam buah Lembaga Pengurus Kerajaan Tempatan (LPKT) yang terpecah sebelumnya seperti berikut:
    1. LPKT Langkap
    2. LPKT Chui Chak
    3. LPKT Pelawan
    4. LPKT Batu Dua Belas
    5. LPKT Hilir Perak 
    6. LPKT Teluk Intan
  • 5 April 1980: Majlis Daerah Hilir Perak mula beroperasi sepenuhnya sebagai PBT tunggal bagi mengurus tadbir kesemua kawasan di atas dalam Daerah Hilir Perak, dan tertakluk kepada:
    1. Akta Kerajaan Tempatan 1976
    2. Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976
    3. Akta Jalan , Parit dan Bangunan 1974

Pusat-pusat Tumpuan

sunting

Kebanyakan pusat sebegini tertumpu di pusat bandar Teluk Intan.

Membeli-belah

sunting

Antara kawasan membeli-belah yang utama di bandar Teluk Intan:

  • Lotus's Teluk Intan
  • The Store, Teluk Intan
  • Medan Intan (Billion Superstore)
  • Kompleks Menara Condong, Teluk Intan
  • Kompleks Aik Aik, Teluk Intan
  • TF Value Mart, Teluk Intan
  • TF Value Mart 2,Teluk Intan

Pendidikan

sunting

Antara pusat pendidikan yang popular di Teluk Intan:

Restoran dan kafe

sunting

Antara restoran dan kafe yang popular didapati di bandar Teluk Intan:

  • McDonald's Teluk Intan
  • Domino's Pizza Teluk Intan
  • KFC Teluk Intan
  • KFC Pandu-lalu Teluk Intan
  • Pizza Hut Teluk Intan
  • Sushi King Teluk Intan
  • Victory Sushi Restaurant
  • Rasa Sushi Japanese Restaurant
  • MarryBrown Teluk Intan
  • OldTown White Coffee
  • GeorgeTown White Coffee
  • Secret Recipe
  • Hawayi Teluk Intan
  • Restoren Nasi Kandar Krishnan
  • Restoren Nasi Kandar Padang Speedy
  • Nasi Kandar Old town Recipes
  • Medan Selera Glutton Square
  • Nasi Ayam Hainan Camca
  • Restoren Wana
  • Restoren Udang Galah
  • Restoren Apong D'Hilir
  • Restoran Mastan Ghani
  • Restoran M.Gulam Rasul (24 jam)
  • Starbuck Teluk Intan
  • Family Mart Teluk Intan
  • CU Mart Teluk Intan
  • Ayamas Teluk Intan
  • Baskbear Teluk Intan
  • Mykori Teluk Intan
  • Kenny Rodgers Teluk Intan
  • GIGI coffee Teluk Intan
  • Big Apple Teluk Intan
  • Rotiboy Teluk Intan

Kesihatan

sunting
  • Hospital Teluk Intan
  • Klinik Kesihatan Teluk Intan
  • Klinik Kesihatan Chenderong Balai
  • Klinik Kesihatan Langkap
  • Hospital Pakar Anson Bay (Anson Bay Medical Centre)
  • Pusat Pakar Rajindar Singh
  • Klinik Kampus Perubatan UKM Cawangan Teluk Intan
  • Klinik 1Malaysia Kampung Banjar

Penginapan

sunting

Antara hotel yang popular di bandar ini:

  • Hotel Grand Court, Teluk Intan
  • Hotel Anson, Teluk Intan
  • Hotel Angsoka, Teluk Intan
  • Hotel G-City, Teluk Intan
  • Rumah Rehat Teluk Intan

Selain itu, terdapat rumah inap yang cantik seperti

  • Rumah Tangga Merah with Private Pool
  • Rumah Veranda & Loft with Private Pool

Tempat-tempat Menarik

sunting
 
Menara Jam Condong Teluk Intan

Menara Jam Condong Teluk Intan

sunting
Rencana utama: Menara Jam Condong Teluk Intan

Menara ini menjadi titik tumpu kepada bandar Teluk Intan. Keunikan menara ini ialah kecondongannya seperti Menara Pisa di Itali. Menara condong ini dibina pada tahun 1885 oleh Leong Choon Choong. Menara ini setinggi 85 kaki dan mempunyai 110 anak tangga.

Ia merupakan takungan air sebelum adanya Tangki Air Changkat Jong. Bangunan ini 3 tingkat dilengkapi dengan jam besar dan mengikut seni bina menara-menara di China. Kini, menara ini tidak digunakan lagi. Di bahagian bawahnya telah dihiasi dengan lanskap yang indah seperti pasu bunga, lantai marmar dan kerusi rehat untuk bersantai seisi keluarga.

Menara ini pernah digunakan oleh Lembaga Perancang Keluarga Negara dan Persatuan Pengakap Teluk Intan.

Batu Bertenggek

sunting

Batu bertenggek merupakan seketul batu besar, sebesar kereta Kancil, yang diletakkan atas binaan lain berhadapan dengan bangunan SKOMK. Batu bertenggek ini merupakan Tugu Peringatan bagi perajurit yang terkorban semasa Perang Dunia Kedua.[5][6]

Lapangan Terbang Jendarata

sunting
Rencana utama: Lapangan Terbang Jendarata

Satu-satunya lapangan terbang di Teluk Intan, lapangan terbang persendirian ini terletak di ladang Jenderata. Lapangan ini dimiliki dan dikendalikan oleh syarikat perladangan, United Plantations yang bermula dengan pembukaan estet pada tahun 1906.

Tiada jadual penerbangan di lapangan ini. Ia digunakan oleh kapal terbang peribadi dan semua operasi memerlukan kebenaran terlebih dahulu daripada pihak syarikat.

Masalah Bencana Banjir Kilat dan Hakisan

sunting
  • 1877: Hugh low telah mengesan masalah hakisan di Teluk Intan yang merosakkan dermaga-dermaga dan bangsal-bangsal yang menyimpan bijih timah .
  • 1902: Majlis Negeri-negeri Melayu Bersekutu (NMB) melaporkan hakisan tebing sungai dan landasan kereta api terjejas akibat banjir dan banjir kilat. Likuan sungai semakin sempit.

Banjir atau banjir kilat kerap berlaku di Teluk Intan kecuali selepas Empangan Temenggor dibina. Hal ini kerana kedudukan muka bumi bandar yang rendah, berhampiran dengan laut yang menyebabkan air pasang melimpah ke sini. Hujan lebat pada bulan Oktober hingga Januari menyebabkan sungai tidak dapat menampung air hujan yang banyak dari hulu Sungai Perak. Tambahan pula, muka bumi Teluk Intan hampir putus, menyerupai pulau dan tempat likuan dua sungai iaitu Sungai Perak dan Sungai Bidor.

Hakisan aliran sungai menyebabkan tanah merebak ke dalam sungai terutama pada musim tengkujuh. Sungai Perak semakin berliku. Universiti Sains Malaysia dan Kerajaan negeri Perak telah membuat kajian bagi mengenal pasti masalah dan mengemukakan cadang bagi mengatasinya.

Banjir kerap berlaku terutama di Jalan Wah Khen Jooi dan Jalan Bandar. Majlis Perbandaran Teluk Intan telah mengambil beberapa inisiatif untuk mengatasi masalah ini dengan memperbaiki sistem parit dan longkang yang lebih dalam dan teratur di Pasir Bedamar dan di Durian Sebatang agar masalah ini tidak berulang setiap tahun.

Senarai Ladang

sunting

Sebelum 1908, peladang-peladang Eropah khususnya British membuka ladang kelapa dan getah. Oliver Marks melaporkan senarai ladang di Teluk Intan:

  • Ladang Sungai Wangi
  • Ladang Nova Scotia
  • Ladang Rubana
  • Ladang Ratanui
  • Ladang Bagan Datoh
  • Ladang Jenderata
  • Ladang Sitiawan
  • Ladang Strathmashie
  • Ladang Selaba
  • Ladang Batak Rabit
  • Ladang Columbia
  • Ladang Cicely
  • Ladang Sabrang
  • Ladang Somerset
  • Ladang Sungai Air Tawar
  • Ladang Captain Turners
  • Ladang Tanglin
  • Ladang Dettah
  • Ladang Captian Dallys
  • Ladang Alexandra
  • Ladang Eden Hall
  • Ladang Castleton
  • Ladang Coningsby

Senarai Kampung

sunting
  • Kampung Bahagia
  • Kampung Padang Tembak
  • Kampung Baru
  • Kampung Beca
  • Kampung Batak Rabit
  • Kampung Tapak Semenang
  • Kampung Selabak
  • Kampung Sungai Bakung
  • Kampung Banjar
  • Kampung Sungai Kerawai
  • Kampung Sungai Manik
  • Kampung Pengkalan Ara
  • Kampung Chenderong Balai

Senarai Masjid

sunting

Rujukan

sunting
  1. ^ "BASIC POPULATION CHARACTERISTICS BY ADMINISTRATIVE DISTRICTS". Jabatan Perangkaan Malaysia. m/s. 3. Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-01-09. Dicapai pada 2010-11-24.
  2. ^ New Straits Times : Walking Through History
  3. ^ http://hids.arkib.gov.my/#/index_peristiwa?q=Teluk%20intan&day=&month=&year=
  4. ^ http://hids.arkib.gov.my/#/index_peristiwa?q=Teluk%20intan&day=&month=&year=
  5. ^ "Batu bertenggek Teluk Intan". Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-03-21. Dicapai pada 2012-03-23.
  6. ^ "Majlis Perbandaran Teluk Intan". Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-01-08. Dicapai pada 2012-03-23.
  • Khoo Kay Kim 'Teluk Anson 100 tahun', Persatuan Muzium Malaysia , 1982
  • Mohd Jaafar Hj Hussen, tesis Landskap Teluk Intan , USM, 1983

Pautan luar

sunting
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Teluk_Intan&oldid=6103465"