Shahmukhī (شاہ مکھی, Gurmukhi: ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ, "dari mulut Shah") ialah salah sistem tulisan yang lazim digunakan untuk bahasa Punjabi; tulisan ini digunakan secara rasmi di rantau Punjab di Pakistan sementara Gurmukhī paling laris digunakan di rantau Punjab Timur di India.

Shahmukhi
Jenis tulisan
Abjad
Arah tulisanRight-to-left Sunting ini di Wikidata
Bahasa-bahasabahasa Punjabi
Tulisan berkaitan
Sistem tulisan induk
Unikod
U+0600 to U+06FF

U+0750 to U+077F
U+08C7 to U+08FF
U+FB50 to U+FDFF

U+FE70 to U+FEFF
 Laman ini mengandungi transkripsi fonetik daripada Abjad Fonetik Antarabangsa (AFA). Untuk panduan pengenalan simbol-simbol AFA, sila lihat Bantuan:AFA. Untuk membezakan simbol [ ], / / dan ⟨ ⟩, sila lihat IPA § Tanda-tanda kurung dan pembatas-pembatas transkripsi.

Huruf konsonan

sunting
Jenis tunggal
Nama Bentuk huruf Padanan Rumi Padanan Gurmukhi
Tunggal Awal kata Tengah kata Akhir kata
alifa a , (di tengah perkataan)
ـﺒ ـﺐ b
پ
ـﺘ ـﺖ t
ṭē ٹ
s̱ē ـﺜ ـﺚ s, (th)
jīma ـﺠ ـﺞ j
ـﭽ ـﭻ c
waḍḍi ḥē ـﺤ ـﺢ h, (ḥ)
k͟hē ـﺨ ـﺦ kh ਖ਼
dāla د     ـد d
zal     ـذ z, (dh) ਜ਼
ṛē     ـر r
zai     ـز z ਜ਼
sīna ـﺴ ـﺲ s
shīna ـﺸ ـﺶ sy ਸ਼
ṣwāda ـﺼ ـﺺ s, (ṣ)
ẓwāda ﺿ ـﻀ ـﺾ d, (ḍ) ਜ਼
t̤o'ē ـﻄ ـﻂ t, (ṭ)
z̤o'ē ـﻈ ـﻆ z, (ẓ) ਜ਼
ʻaina ـﻌـ ـﻊ
g͟haina ـﻐـ ـﻎ gh ਗ਼
ـﻔ ـﻒ f ਫ਼
qāfa ـﻘ ـﻖ k, q, (q) ਕ਼
kāfa ک ـﻜ ـک k
gāfa ݢ ݢـ ـݢـ ـݢ g
lāma ـﻠ ـﻞ l
ḷāma لؕ /ɭ/ ਲ਼
mīma ـﻤ ـﻢ m
nūna ـﻨ n
nūn ġunnah ں

(ن٘)

ŋ ,
wā'oa     ـو w, u, o ,
choṭī hēgol hē ـﻬ h
hamzah ء     ء -
ye ى     ـى e pepet hujung ,
Jenis gabungan (digraf)
No. Digraf[1] Transkripsi[1] IPA Contoh
1 بھ bh [p], [b] بھاری
2 پھ ph [pʰ] پھول
3 تھ th [tʰ] تھم
4 ٹھ ṭh [ʈʰ] ٹھیس
5 جھ jh [t͡ʃ], [d͡ʒ] جھاڑی
6 چھ ch [t͡ʃʰ] چھوکرا
7 دھ dh [t], [d] دھوبی
8 ڈھ ḍh [ʈ], [ɖ] ڈھول
9 رھ rh [rʱ]
10 ڑھ ṛh [ɽʱ] کڑھنا
11 کھ kh [kʰ] کھولنا
12 گھ gh [k], [ɡ] گھبراہٹ
13 لھ lh [lʱ] No example?
14 مھ mh [mʱ] No example?
15 نھ nh [nʱ] ننھا
16 وھ wh [ʋʱ] No example?
17 یھ yh [jʱ] No example?

Huruf vokal

sunting
Padanan Rumi Bentuk huruf Padanan Gurmukhi
Akhir kata Tengah kata Awal kata
a Tiada ـَ اَ
ā ـَا، ـَی، ـَہ ـَا آ
i Tiada ـِ اِ
ī ـِى ـِيـ اِی
e ـے‬ ـيـ اے
ai ـَے‬ ـَيـ اَے
u Tiada ـُ اُ
ū ـُو اُو
o ـو او
au ـَو اَو

Tanda harakat

sunting
Tanda Nama Padanan IPA Catatan
◌ٰ Khari Zabar a [ə] Untuk kata pinjaman tertentu - contoh: ‘عیسیٰ’ (‘Isa’)
◌َ Zabar a [ə]
◌ً Zabar Tanwīn -an [ən] Untuk kata pinjaman tertentu - contoh: ‘فوراً’ (‘segera’)
◌ٓ Maddah ā [aː] Untuk menulis Alif Maddah (ا + ٓ = آ) sahaja
◌ِ Zer i [ɪ]
◌ٍ Zer Tanwīn in [ɪn] Untuk kata pinjaman tertentu
◌ُ Pesh u [u]
◌ٔ Hamza varied - Penanda diftong gabungan dua huruf vokal, - contoh: ‘ئ’, ‘ۓ’, ‘ؤ‘, dan أ
◌ّ Tashdīd Pentasydidan [.] Menggandakan konson - کّ = kk

Rujukan

sunting
  1. ^ a b "Urdu romanization" (PDF). The Library of Congress.

Lihat juga

sunting

Pautan luar

sunting