Rumah Melayu

Rumah Melayu (Jawi: رومه ملايو) tempat kediaman tradisional, yang berasal sebelum kedatangan pengaruh asing atau moden, dan dibina oleh penduduk asal etnik Melayu di Semenanjung Tanah Melayu, Singapura, Sumatera dan Kalimantan(Borneo).

Fail:Rumah kedah.gif

Sebuah rumah Melayu tradisional di Kedah, dihiasi dengan panel tersendiri diukir utara Semenanjung Tanah Melayu itu.

Bentuk seni bina tradisional, seperti bumbung bersesuaian iklim tropika dan bahagian harmoni dengan unsur-unsur hiasan dianggap oleh tradisionalis masih mempunyai kaitan. Walau bagaimanapun bangunan tradisional memerlukan penyelenggaraan yang ketara berbanding dengan pembinaan moden; bagaimana untuk mengekalkan bahan-bahan kayu daripada kesan reput cuaca tropika dan juga masalah anai-anai. Kemahiran ini tradisional secara beransur-ansur hilang sebagai Malaysia terus prosesnya perindustrian, manakala dalam Indonesia rumah-rumah tradisional telah masih terselamat di luar bandar. Usaha untuk memelihara gaya seni bina asli daripada kepulauan Indonesia telah dijalankan melalui dokumentasi dan mewujudkan replika pada astaka wilayah di Taman Mini Indonesia Indah, Jakarta.

Pembinaan

Rumah Lancang atau Rumah Lontik dengan bumbung melengkung dan struktur bot-suka. A Riau rumah tradisional Melayu, ini adalah taman tema Pavilion Riau Taman Mini Indonesia.

Rumah Lipat Kajang, sejenis rumah tradisional Riau dengan tangga berjubin di taman tema Taman Mini Indonesia.

Sebuah rumah tradisional Melayu Sarawak di Borneo Malaysia.

Rumah Limas, sebuah rumah tradisional Palembang.

Sebuah balai Melayu Besar berasal dari gaya Lipat Kajang dan dilanjutkan dengan gaya bumbung Limas, Pavilion Riau, tema taman Taman Mini Indonesia. Gaya struktur ini sering digunakan dalam seni bina istana raja-raja Melayu, dan pada bangunan kerajaan.

Istana Kenangan di Kuala Kangsar, Perak. Dibina pada abad ke-20 awal sebagai tempat kediaman sementara bagi Sultan Perak.

Menggunakan diperbaharui bahan semula jadi termasuklah kayu dan buluh, tempat-tempat kediaman sering dibina tanpa menggunakan logam termasuk kuku. Sebaliknya lubang pra-cut dan alur digunakan untuk memenuhi unsur-unsur kayu ke dalam satu sama lain, berkesan menjadikannya rumah pasang siap.

Walaupun kuku telah dicipta dan di rumah-rumah kemudian digunakan secara minimum untuk elemen bukan struktur (contohnya, tingkap atau panel), fleksibiliti struktur adalah manfaat yang memaku menghalang. Tanpa kuku, sebuah rumah kayu boleh dibongkar dan dibina semula di lokasi yang baru. Sebahagian besar orang Melayu kuno Asia Tenggara mengekalkan bentuk budaya alam sekitar diri regenerasi.

Reka bentuk

Sebuah tingkap kebiasaan rumah Melayu dengan panel kayu condong yang boleh diselaraskan untuk pengudaraan.

Rumah kayu tradisional diperbadankan pengetua reka bentuk yang berkaitan dalam seni bina kontemporari seperti teduhan dan ventilasi, kualiti yang hadir dalam ciri-ciri rumah asas. Walaupun rumah Melayu mempunyai kepelbagaian gaya mengikut setiap negeri, wilayah, dan sub-etnik, terdapat gaya biasa dan persamaan yang dikongsi antara mereka:^[1]

Dibina di atas tiang
Mempunyai tangga
Bilik Dibahagikan
Vernakular bumbung
Dihiasi dengan hiasan

Panggung

Kebanyakan rumah-rumah Melayu yang dibina sebagai Rumah Panggung. Ciri utama yang rumah 'kampung' kebiasaan Melayu adalah atas tiang-tiang atau buasir. Ini adalah untuk mengelakkan haiwan liar dan banjir, untuk menghalang pencuri, dan untuk meningkatkan pengudaraan. Di Sumatera, rumah-rumah tradisional kaku direka untuk mengelakkan haiwan liar berbahaya, seperti ular dan harimau. Semasa di kawasan yang terletak berhampiran dengan sungai-sungai besar Sumatera dan Borneo, tiang membantu ke rumah tinggi di atas permukaan banjir. Di bahagian-bahagian Sabah, bilangan kerbau mas kahwin juga boleh bergantung kepada bilangan tiang terdapat di rumah keluarga pengantin itu.

Tangga

Rumah tradisional Melayu memerlukan tangga untuk sampai ke kawasan pedalaman tinggi. Biasanya tangga disambungkan pada bahagian depan tanah dari rumah untuk serambi (anjung atau ruai). Tangga tambahan mungkin ditemui di belakang rumah. Tangga boleh dibuat daripada kayu atau bata struktur ditutup dengan jubin. Sebagai contoh, dalam seni bina Melaka dan Riau, tangga sentiasa dibentuk dan juga sebagai dihiasi jubin berwarna-warni.

Bilik

Bahagian dalaman rumah dibahagikan untuk mewujudkan bilik seperti serambi (serambi), ruang tamu, dan bilik tidur. Sebuah rumah kayu Melayu tradisional biasanya dalam dua bahagian: rumah utama yang dikenali sebagai Rumah Ibu untuk menghormati ibu ( ibu ) dan yang lebih mudah Rumah Dapur atau bangunan tambahan dapur, yang telah dipisahkan dari Rumah utama untuk perlindungan kebakaran. Bahagian adalah penting untuk memberikan rumah berskala manusia. The Rumah Ibu dinamakan selepas jarak tanaman antara tiang yang dikatakan biasanya mengikuti lebar senjata-penyebaran isteri dan ibu dalam keluarga rumah apabila sedang dibina. Sekurang-kurangnya satu beranda (dikenali serambi ) terdapat di rumah berfungsi sebagai tempat melakukan kerja-kerja atau bersantai, atau ruang melayan tetamu, sekali gus memelihara privasi dalam rumah.

Bumbung

Bumbung rumah Melayu tradisional ini direka untuk memberi naungan dan perlindungan daripada panas dan hujan, dan juga untuk memberi pengudaraan. Reka bentuk asas bumbung pada rumah Melayu adalah bumbung bertebar layar, rangka yang panjang dengan perhiasan di tepi bumbung. Bumbung Melayu vernakular adalah paling sesuai untuk iklim tropika yang panas dan lembap. Contoh bumbung bertebar layar boleh didapati dalam reka bentuk Rumah Lipat Kajang. Bagaimanapun piramid gaya bumbung nada juga boleh didapati di rumah-rumah seperti Palembang Rumah Limas.

Dalam seni bina Riau dan Jambi terdapat beberapa gaya yang berbeza, terutama reka bentuk bumbung. Rumah Lancang atau Rumah Lontik telah melengkung dengan struktur bumbung bot seperti di atas tiang.^[2] Reka bentuk yang entah bagaimana yang serupa dengan Minang Rumah Gadang. Rumah Lipat Kajang mempunyai struktur bumbung rata dengan tepi menyeberangi membentuk "x" kemuncak pada sudut bumbung. Struktur yang lebih besar dengan bumbung sudut melintasi sama dipanggil Rumah Limas. Jenis bumbung dan struktur ini sering digunakan dalam istana raja-raja Melayu serta bangunan kerajaan. Rumah Limas ini juga dikenali sebagai rumah tradisional Sumatera Selatan dan Sunda Jawa Barat, walaupun mereka mempunyai nama yang sama iaitu "Rumah Limas", reka bentuknya yang sedikit berbeza. Bangunan-bangunan moden kerajaan dan orang ramai sering direka berdasarkan reka bentuk bumbung gaya Melayu, seperti bangunan kerajaan di Riau dan Jambi, serta reka bentuk bumbung Muzium Negara di Kuala Lumpur.

Hiasan

Setiap kawasan Melayu, negeri atau sub-etnik mempunyai gaya serantau atau kumpulan sendiri rumah dengan butiran pilihan. Walau bagaimanapun, kebanyakan rumah Melayu mempunyai hiasan tipikal bumbung, struktur tepi bumbung yang melintasi membentuk "x" seperti puncak hiasan di tepi bumbung. Ini jenis perhiasan boleh didapati di Lontik, Lipat Kajang dan gaya Limas. Di pantai timur Semenanjung Malaysia, rumah-rumah mempunyai bumbung ukiran papan Pemeleh, yang berasal dari bentuk Senjata 'Kelewang' yang bersilang, mirip dengan orang-orang di Thailand, Laos dan Kemboja.

Jenis

Rumah Limas - Kebanyakan beragama dijumpai di dalam Palembang, Riau, Johor, Melaka, Pahang, Terengganu dan Selangor .
Rumah Lipat Kajang atau Rumah Kejang Lako - Kebanyakan beragama dijumpai di dalam Jambi dan Riau.^[3]
Rumah Melaka – Kebanyakannya terdapat di Johor dan Melaka.
Rumah Lancang atau Rumah Lontik – Kebanyakannya dijumpai di dalam Riau Kabupaten Kampar.^[2]
Rumah Belah Bubung - Kebanyakan beragama dijumpai di dalam Kepulauan Riau.^[4]
Rumah Kutai – Kebanyakannya dijumpai di dalam Perak dan utara Selangor, Kutai bermaksud tua dalam Bahasa Melayu Perak, Kutey, Kutei atau Kutai.
Rumah Perabung Lima – Kebanyakannya dijumpai di dalam Kelantan dan Terengganu.^[5]
Rumah Gajah Menyusu – Kebanyakannya dijumpai di dalam Pulau Pinang.^[6]
Rumah Tiang Dua Belas – Kebanyakannya dijumpai di Kelantan, Terengganu dan Pattani.^[7]
Rumah Bumbung Panjang – Kebanyakannya dijumpai di dalam Kedah, Perlis, Perak, Selangor, Johor dan Pahang.
Rumah Air – Kebanyakannya dijumpai di dalam Brunei dan Labuan.
Rumah Berbumbung Lima – Kebanyakannya dijumpai di dalam Bengkulu.
Rumah Limas Potong - Banyak dijumpai di Semenanjung Malaysia, Sumatera Utara, Kepulauan Riau, Riau, Sarawak, Selatan Thailand dan Jambi.

Lihat juga

Bacaan lanjut

Ariffin, A. Najib; "A Disappearing Heritage: The Malaysian Kampung House", in Heritage Asia (Kuala Lumpur: Mediahub), September 2005, 6–8 -Passages in the above entry appear with permission of the Author/Publisher
Effendy, Tenas; "Rumah, An Ode to the Malay House" (George Town, Penang: Areca Books), 2014.
Lee Ho Yin, "The Kampong House: An Evolutionary History of Peninsular Malaysia's Vernacular Houseform," in Asia's Old Dwellings: Tradition, Resilience, and Change, ed. Ronald G. Knapp (New York: Oxford University Press), 2003, 235–258.
Yuan, Lim Jee; "The Malay House: Principles to Building Simple and Beautiful Homes for Comfort and Community" (Fox Chapel Publishing), 2010.

Rujukan

^ "Bangunan Melayu". Melayu Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 23 September 2012. Dicapai pada 15 Mei 2012.
^ ^a ^b "Rumah Lancang". Melayu Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 Januari 2012. Dicapai pada 15 Mei 2012.
^ "Rumah Kejang Lako". Melayu Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 28 Januari 2012. Dicapai pada 15 Mei 2012.
^ "Rumah Belah Bubung". Melayu Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 Februari 2012. Dicapai pada 15 Mei 2012.
^ Ahmad Tarmizi Sulaiman. "Perkembangan Berhubung Rumah Tradisional Melayu di Kelantan & Terengganu" (PDF). UiTM. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 11 September 2011. Dicapai pada 16 Mei 2012.
^ "Rumah gajah menyusu di Kampung Perlis, Jalan Relau, Bayan Lepas, Pulau Pinang". Malay Civilization. Diarkibkan daripada yang asal pada 14 Julai 2014. Dicapai pada 16 Mei 2012.
^ Norazman Yunus. "Perbezaan Taman Mini Malaysia dengan yang asal" (PDF). UiTM. Dicapai pada 16 Mei 2012.^{[pautan mati kekal]}

[Bangunan_Melayu-1] "Bangunan Melayu". Melayu Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 23 September 2012. Dicapai pada 15 Mei 2012.

[Rumah_Lancang-2] "Rumah Lancang". Melayu Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 Januari 2012. Dicapai pada 15 Mei 2012.

[Rumak_Kejang_Lako-3] "Rumah Kejang Lako". Melayu Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 28 Januari 2012. Dicapai pada 15 Mei 2012.

[4] "Rumah Belah Bubung". Melayu Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 Februari 2012. Dicapai pada 15 Mei 2012.

[5] Ahmad Tarmizi Sulaiman. "Perkembangan Berhubung Rumah Tradisional Melayu di Kelantan & Terengganu" (PDF). UiTM. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 11 September 2011. Dicapai pada 16 Mei 2012.

[6] "Rumah gajah menyusu di Kampung Perlis, Jalan Relau, Bayan Lepas, Pulau Pinang". Malay Civilization. Diarkibkan daripada yang asal pada 14 Julai 2014. Dicapai pada 16 Mei 2012.

[7] Norazman Yunus. "Perbezaan Taman Mini Malaysia dengan yang asal" (PDF). UiTM. Dicapai pada 16 Mei 2012.^{[pautan mati kekal]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]