Wikipedia

Pilihan raya umum Fiji 2022

Pilihan raya umum telah diadakan di Fiji pada 14 Disember 2022 untuk memilih 55 ahli Parlimen Fiji.[1][2]

← 2018 14 Disember 2022 Seterusnya →
Semua 55 dalam Parlimen
28 kerusi diperlukan untuk majoriti
Terdaftar693,915
Pengundi hadir473,910 (68.30%) ▼3.62%
  Parti pertama Parti kedua
 
Pemimpin Frank Bainimarama Sitiveni Rabuka
Parti FijiFirst Perikatan Rakyat
Pilihan raya
lepas 		50.02%, 27 kerusi –
Kerusi yang
dimenangi
26 / 55
21 / 55
Perubahan kerusi ▼ 1 Baharu
Undian popular 200,246 168,581
Peratusan 42.55% 35.82%
Peralihan undi ▼7.47pp –
  Third party Parti keempat
 
Pemimpin Biman Prasad Viliame Gavoka
Parti Parti Persekutuan Kebangsaan Parti Liberal Demokratik Sosial
Pilihan raya
lepas 		7.38%, 3 kerusi 39.85%, 21 kerusi
Kerusi yang
dimenangi
5 / 55
3 / 55
Perubahan kerusi ▲ 2 ▼ 18
Undian popular 41,830 24,172
Peratusan 8.89% 5.14%
Peralihan undi ▲1.51pp ▼34.71pp
Perdana Menteri sebelum pilihan raya

Frank Bainimarama
FijiFirst

Perdana Menteri dilantik

Sitiveni Rabuka
Perikatan Rakyat

Pilihan raya itu berlaku berikutan kelulusan pindaan pilihan raya berkontroversi. Sebagai tambahan pergelutan ekonomi, isu kempen penting termasuk hutang negara, ketegangan etnik dan menangani kemiskinan. Semasa pengiraan awal, aplikasi Pejabat Pilihan Raya Fiji (FEO) yang memaparkan keputusan mengalami masalah yang mendorong FEO untuk mengalih keluar aplikasi itu buat sementara waktu. Sebaik apl itu kembali beroperasi, pengiraan undi menunjukkan parti pemerintah FijiFirst mendahului, menyebabkan lima parti pembangkang menuntut pengiraan semula dan proses pengiraan dihentikan. Pemerhati berkata mereka tidak melihat sebarang penyelewengan pengundian yang ketara, sambil menambah bahawa anomali awal dengan aplikasi yang menunjukkan keputusan telah diperbetulkan. Daripada sembilan parti yang bertanding dalam pilihan raya, empat melepasi ambang 5% yang diperlukan untuk memasuki parlimen, tetapi tiada parti yang memenangi majoriti. FijiFirst memenangi pluraliti, memperoleh 26 kerusi. Perikatan Rakyat baharu ditubuhkan memperoleh 21 kerusi, manakala rakan gabungan mereka, Parti Persekutuan Kebangsaan (NFP) memenangi lima kerusi. Parti Liberal Demokratik Sosial (SODELPA), yang menduduki tempat kedua dalam pilihan raya 2018, mengekalkan tiga kerusi.

Rundingan untuk membentuk kerajaan bermula selepas pilihan raya, dengan gabungan FijiFirst dan Perikatan Rakyat-NFP berusaha untuk memenangi penentu keputusan SODELPA. Selepas beberapa hari, pada 20 Disember, lembaga pengurusan SODELPA mengundi untuk membentuk kerajaan campuran dengan Perikatan Rakyat dan NFP, menamatkan pemerintahan lapan tahun kerajaan FijiFirst dan tempoh 16 tahun Frank Bainimarama sebagai perdana menteri.

Latar belakang

sunting

Frank Bainimarama menjadi Perdana Menteri pada 2007 selepas mengetuai rampasan kuasa 2006. Bainimarama mengasaskan FijiFirst pada 2014 dan menjadi pemangku perdana menteri sehingga kemenangan partinya dalam pilihan raya umum tahun itu.[3][4] Pilihan raya umum 2018 menyebabkan parti FijiFirst kehilangan lima kerusi tetapi mengekalkan majoriti parlimen mereka dan kekal memegang jawatan sebagai kerajaan majoriti. SODELPA yang memperoleh enam kerusi, diteruskan sebagai pembangkang manakala NFP mengekalkan tiga kerusinya.[5]

Lembaga pengelola SODELPA memilih Viliame Gavoka untuk mengetuai parti itu pada November 2020, menggantikan bekas perdana menteri Sitiveni Rabuka. Rabuka akur kepada Gavoka dan berikrar untuk kekal bergabung dengan parti itu.[6] Pada Disember tahun itu, beliau meletakkan jawatan sebagai ketua pembangkang dan daripada parlimen.[7] Rabuka kemudiannya meninggalkan SODELPA dan mengasaskan parti Perikatan Rakyat pada Ogos 2021, yang didaftarkan pada bulan berikutnya.[8]

Sebagai tambahan kepada Perikatan Rakyat, penyelia pilihan raya meluluskan pendaftaran tiga parti baharu pada 2022; Parti Semua Rakyat, diketuai oleh Tuloma Tutani Tawaivuna,[9][10] Parti Generasi Baru, diketuai oleh Fredrick Kataiwai, dan Parti We Unite Fiji, diketuai oleh Jolame Vosailagi.[11][12][13]

Pada 30 Oktober 2022 Perdana Menteri Frank Bainimarama mengumumkan bahawa pilihan raya akan diadakan pada 14 Disember 2022 apabila beliau melawat Presiden Wiliame Katonivere.[14] Beliau juga menasihatkan Presiden untuk membubarkan parlimen.[15] Presiden kemudiannya mengeluarkan writ pemilihan kepada Suruhanjaya Pilihan Raya mengikut Seksyen 59(1) Perlembagaan.[16]

Keputusan

sunting

Pengiraan bermula di tempat mengundi di seluruh negara selepas pengundian ditutup pada 6:00 petang waktu tempatan (5:00 petang AEDT, 7:00 malam NZDT) pada 14 Disember.[17] Keputusan sementara dikeluarkan secara beransur-ansur sehingga 7:00 pagi keesokan harinya.[18] Keputusan rasmi dikeluarkan dan dikemas kini secara beransur-ansur.[19]

Keputusan akhir pada 18 Disember menunjukkan tiada parti yang mampu memperoleh majoriti parlimen, membawa kepada kemungkinan Fiji mempunyai kerajaan campuran buat kali pertama sejak perlembagaan 2013 berkuat kuasa. FijiFirst memenangi pluraliti 26 kerusi, Perikatan Rakyat memperoleh 21, bahagian NFP meningkat kepada lima, dan hanya tiga ahli SODELPA dipilih.[20][21]

Pembentukan kerajaan

sunting

Keputusan akhir menunjukkan bahawa tiada parti atau gabungan yang diketahui mampu memperoleh lebih daripada 50% undian untuk membentuk kerajaan.[22] Parti Sosial Demokratik Liberal yang hanya memenangi 3 kerusi menjadi penentu keputusan.[23] Pada 17 Disember, parti itu menubuhkan pasukan perunding dan perbincangan telah diadakan dengan dua parti terkemuka; FijiFirst dan Perikatan Rakyat. Keesokan harinya, parti itu mengumumkan senarai syarat tak bersyarat, termasuk menubuhkan semula Majlis Agung Pembesar, menyediakan pendidikan tinggi percuma, pengampunan pinjaman pelajar dan menubuhkan kedutaan di Baitulmaqdis.[24][25][26] Sayap pemuda SODELPA menuntut parti itu tidak membentuk kerajaan dengan FijiFirst. Mereka juga menggesa kepimpinan parti untuk mendamaikan perbezaan dengan Rabuka bagi menamatkan "pemerintahan diktator" Bainimarama selama 16 tahun.[27]

Pada 19 Disember, lembaga pengurusan SODELPA bermesyuarat untuk membincangkan dan memutuskan parti yang akan mereka bentuk gabungan.[28] FijiVillage melaporkan bahawa beberapa ahli kanan lembaga pengurusan mendesak gabungan dengan FijiFirst manakala yang lain menentangnya.[29] Akhirnya, tiada keputusan dibuat dan pasukan perunding parti dihantar semula kepada dua pihak terkemuka untuk mengkaji semula beberapa aspek tawaran mereka.[30] Surat yang bocor dari 18 Disember mendedahkan bahawa FijiFirst menawarkan portfolio menteri kepada ketiga-tiga ahli parlimen SODELPA, tetapi SODELPA berhasrat untuk mendapatkan jawatan timbalan perdana menteri.[31]

Pada 20 Disember, delegasi daripada dua parti terkemuka bertemu dengan lembaga pengurusan SODELPA.[32] Rundingan berakhir dan SODELPA mengumumkan pembentukan kerajaan campuran dengan Perikatan Rakyat dan rakan gabungannya, Parti Persekutuan Kebangsaan,[33] dengan berkesan menamatkan tempoh lapan tahun FijiFirst dan 16 tahun Bainimarama sebagai perdana menteri.[34] Lembaga pengurusan yang terdiri daripada 30 ahli mengundi dalam undi sulit; 16 mengundi menyokong Perikatan pembangkang manakala 14 mengundi FijiFirst.[35] Gabungan baharu itu memilih pemimpin Perikatan Rakyat Sitiveni Rabuka sebagai Perdana Menteri.[36][37]

Rujukan

sunting
  1. ^ "Likely Dates for 2022 Election". Diarkibkan daripada yang asal pada 2021-06-03. Dicapai pada 2021-07-23.
  2. ^ "Fiji Parliament 2022 – IFES Election Guide". Diarkibkan daripada yang asal pada 6 January 2022. Dicapai pada 6 January 2022.
  3. ^ Morris, Ricardo (31 March 2014). "Fiji First unveiled as Bainimarama's new party name for elections". Pacific Scoop. Diarkibkan daripada yang asal pada 30 November 2020. Dicapai pada 8 December 2022.
  4. ^ Dominic O'Sullivan (6 December 2022). "As Fiji prepares to vote, democracy could already be the loser". The Conversation. Diarkibkan daripada yang asal pada 8 December 2022. Dicapai pada 8 December 2022.
  5. ^ "Fiji election: Bainimarama returned as PM in slim victory". The Guardian (dalam bahasa Inggeris). 2018-11-18. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 February 2022. Dicapai pada 2022-02-25.
  6. ^ "Fiji's main opposition party chooses a new leader". RNZ. 27 November 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 9 February 2022. Dicapai pada 2 December 2022.
  7. ^ "Fiji's opposition leader Sitiveni Rabuka resigns as member of Parliament". RNZ. 7 December 2020. Diarkibkan daripada yang asal pada 7 December 2020. Dicapai pada 2 December 2022.
  8. ^ "Rabuka's People's Alliance Registered As A Political Party". Fiji Sun. 8 September 2021. Diarkibkan daripada yang asal pada 28 May 2022. Dicapai pada 2 December 2022.
  9. ^ "'All People's Party' Registered as a Political Party". Fiji One News. 19 September 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 3 December 2022. Dicapai pada 3 December 2022.
  10. ^ Melake, Ella (21 September 2022). "All Peoples Party founder brings God's vision to life". Fiji Times. Diarkibkan daripada yang asal pada 28 September 2022. Dicapai pada 3 December 2022.
  11. ^ Uluwai, Kirisitiana (9 September 2022). "We Unite Fiji prepares for election". FBC News. Diarkibkan daripada yang asal pada 9 September 2022. Dicapai pada 3 December 2022.
  12. ^ "Election for the Fijian House of Representatives". ElectionGuide. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 November 2022. Dicapai pada 3 December 2022.
  13. ^ "'New Generation Party' Registered as a Political Party". Fijian Elections Office. Diarkibkan daripada yang asal pada 3 December 2022. Dicapai pada 3 December 2022.
  14. ^ "Fiji's 2022 General Election marked for December 14". FijiTimes (dalam bahasa Inggeris). 29 October 2022. Dicapai pada 2022-10-30.
  15. ^ Fijivillage. "Fiji will have elections on December 14th 2022". www.fijivillage.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-30.
  16. ^ "Writ for General Election issued". Fiji Broadcasting Corporation. Dicapai pada 2022-10-30.
  17. ^ Fijivillage. "Counting starts". www.fijivillage.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-12-14.
  18. ^ "Provisional results now closed". Fiji Broadcasting Corporation. Dicapai pada 2022-12-14.
  19. ^ "FEO to update results App progressively". Fiji Broadcasting Corporation. Dicapai pada 2022-12-16.
  20. ^ "The results are in – Fiji to get a coalition government". RNZ. 18 December 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 December 2022. Dicapai pada 18 December 2022.
  21. ^ "By the numbers – 2022 Fiji election count in home stretch". RNZ. 18 December 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 December 2022. Dicapai pada 18 December 2022.
  22. ^ Fijivillage. "Final results out with no party securing more than 50 percent of the total votes in the 2022 general elections". www.fijivillage.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-12-18.
  23. ^ "SODELPA is kingmaker". Fiji Broadcasting Corporation. Dicapai pada 2022-12-18.
  24. ^ "The last shall be first ... Fiji's king-maker party considering all options". RNZ (dalam bahasa Inggeris). 2022-12-18. Dicapai pada 2022-12-18.
  25. ^ "Fiji election results finalised but no outright win for major parties". ABC News (dalam bahasa Inggeris). 2022-12-18. Dicapai pada 2022-12-18.
  26. ^ Fijivillage. "Our non-negotiables are like the iTaukei and education related policies in our manifesto – Duru". www.fijivillage.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-12-18.
  27. ^ "Sodelpa youth arm begs party to rule out coalition with 'dictator' Bainimarama". RNZ. 19 December 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 19 December 2022. Dicapai pada 19 December 2022.
  28. ^ "SODELPA begins board meeting". Fiji Broadcasting Corporation. Dicapai pada 2022-12-19.
  29. ^ Fijivillage. "SODELPA Management Board meets to decide on whether the party will form a coalition government with the People's Alliance/NFP or the FijiFirst". www.fijivillage.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-12-19.
  30. ^ "SODELPA sends team back for negotiations". Fiji Broadcasting Corporation. Dicapai pada 2022-12-19.
  31. ^ "FijiFirst offers three ministerial roles, but Sodelpa wants deputy PM role". RNZ. 20 December 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 20 December 2022. Dicapai pada 20 December 2022.
  32. ^ Fijivillage. "The People's Alliance/NFP and SODELPA to form the next government". www.fijivillage.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-12-20.
  33. ^ Fijivillage. "The People's Alliance/NFP and SODELPA to form the next government". www.fijivillage.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-12-20.
  34. ^ "Fiji has a new coalition government". RNZ. 20 December 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 20 December 2022. Dicapai pada 20 December 2022.
  35. ^ "Fiji to have a new government". Fiji Broadcasting Corporation. Dicapai pada 2022-12-20.
  36. ^ "Fiji has a new coalition government; Rabuka to be PM". RNZ (dalam bahasa Inggeris). 2022-12-20. Dicapai pada 2022-12-20.
  37. ^ "Fiji's Sitiveni Rabuka becomes new PM, dethroning Frank Bainimarama after nearly 16 years". Stuff. 20 December 2022. Dicapai pada 20 December 2022.
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Pilihan_raya_umum_Fiji_2022&oldid=6042864"