Wikipedia

Bahasa Lun Bawang

Lun Bawang atau Lundayeh ialah bahasa yang dituturkan oleh etnik Lun Bawang. Ia tergolong dalam keluarga Melayu-Polinesia.

Lun Bawang
Lundayeh, Murut Selatan
Koleksi perkataan Inggeris dan terjemahan sepadan dalam bahasa Ida'an, Bisaya dan Murut Adang (Lun Bawang), 1860 oleh Spenser St. John
Asli kepadaMalaysia, Brunei, Indonesia
KawasanSarawak, Sabah, Temburong, Kalimantan Utara
Penutur bahasa
(48,000 (2007 di Indonesia; Malaysia tidak bertarikh), tambahan 6,000 bagi Putoh setakat 1981)[1]
Dialek/loghat
  • Lun Dayeh
Kod bahasa
ISO 639-3lnd – kod inklusif
Kod individu:
put – Putoh
Glottologlund1271
  Taburan geografi penutur Lun Bawang/Lundayeh
Rencana ini mengandungi simbol fonetik IPA. Tanpa sokongan perisian tertentu, anda mungkin melihat tanda tanya, kotak, atau simbol lain dan bukannya askara Unicode. Untuk panduan pengenalan mengenai simbol IPA, lihat Bantuan:IPA.

Satu lagi nama, Putoh, ialah nama alternatif di Kalimantan Timur.[2]

Sejarah

sunting

Lun Bawang ialah bahasa lisan secara am. Terdapat sangat sedikit bahan bertulis bercetak dalam bahasa ini yang tidak ditulis oleh mubaligh atau ahli bahasa. Bahan terbitan pertama yang ditulis sepenuhnya dalam Lun Bawang ialah terjemahan Alkitab dari 1982, yang dipanggil Bala Luk Do.[3] Kamus Lun Bawang–Bahasa Inggeris telah dibina pada 1969 oleh Universiti Washington.[4] Dialek bahasa Lun Bawang, Kemaloh, telah disusun pada tahun 2006 dalam bentuk kamus dwibahasa Lundayeh-Inggeris.[5]

Fonologi

sunting

Terdapat 6 vokal, 19 konsonan dan 5 diftong dalam bahasa Lun Bawang.[6]

Fonem konsonan Lun Bawang
Dwibibir Gigian Gusi Lelangit-gusi Lelangit Velar Glotis
Sengauan m /m/ n /n/ ng /ŋ/
Hentian p /p/ b /b/ bp /b͡p/ t /t̪/ d /d/ k /k/ g /ɡ/ gk /ɡ͡k/ /ʔ/
Letusan c /d͡tʃ/ [7]
Geseran s /s/ h /h/
Aproksiman l /l/ r /r/ y /j/ w /w/

Menurut Blust (2006), Lun Dayeh mempunyai siri hentian bercampur-campur, [b͡p, d͡tʃ, ɡ͡k], serupa dengan Kelabit, tetapi tidak mempunyai [tʃ] yang ringkas.

Fonem vokal Lun Bawang
Ketinggian Depan Pusat belakang
Sempit i /i/ u /u/
Pertengahan e /e, ɛ/ e /ə/ o /o, ɔ/
Luas a /a/
Diftong Lun Bawang
Ortografi IPA
ai /ai̯/
au /au̯/
ia /i̯a/
anda /ou̯/
ui, oi /ɔʏ̯/

Rujukan

sunting
  1. ^ Lewis, M. Paul; Gary F. Simons; Charles D. Fennig, penyunting (2015). Ethnologue: Languages of the World (dalam bahasa Inggeris) (ed. ke-18). Dallas, Texas: SIL International.
  2. ^ Lobel, Jason William (2013). "Southwest Sabah Revisited" (PDF). Oceanic Linguistics. 52 (1): 36–68. doi:10.1353/ol.2013.0013. JSTOR 43286760. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2015-02-26.
  3. ^ Martin, Peter (2008). "Educational Discourses and Literacy in Brunei Darussalam" (PDF). The International Journal of Bilingual Education and Bilingualism. 11 (2): 207. doi:10.2167/beb494.0. Dicapai pada 2010-09-25.
  4. ^ Deegan, James L. (1971). "Report on Anthropological Field Work Among the Lun Bawang (Murut) People of Sarawak" (PDF). Borneo Research Bulletin (dalam bahasa Inggeris). 3 (1): 14. Dicapai pada 2010-09-25.
  5. ^ Ganang, Ricky; Crain, Jay; Pearson-Rounds, Vicki (2006), Kemaloh Lundayeh – English Dictionary (PDF) (Draft) (dalam bahasa Inggeris), Sacramento, USA: CSU Sacramento, diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2010-12-29, dicapai pada 2010-09-25
  6. ^ "Distribusi Fonem Bahasa Lun Bawang: Satu Kajian Preliminari". brunet.bn. Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-06-27.
  7. ^ Blust, Robert (2006). "The Origin of the Kelabit Voiced Aspirates: A Historical Hypothesis Revisited". Oceanic Linguistics. 45 (2): 311–338. doi:10.1353/ol.2007.0001. JSTOR 4499967.

Bibliografi

sunting
  • Blust, Robert (2016). "Kelabit-Lun Dayeh Phonology, with Special Reference to the Voiced Aspirates". Oceanic Linguistics (dalam bahasa Inggeris). 55 (1): 246–277. doi:10.1353/ol.2016.0010.
  • Clayre, Beatrice (1972). "A preliminary comparative study of the Lun Bawang (Murut) and Sa’ban languages of Sarawak". Sarawak Museum Journal 20: 40-41, 45-47.
  • Clayre, Beatrice (2014). "A preliminary typology of the languages of Middle Borneo." In Advances in research on cultural and linguistic practices in Borneo, edited by Peter Sercombe, Michael Boutin and Adrian Clynes, 123–151. Phillips, Maine USA: Borneo Research Council.
  • Coluzzi, Paolo (2010). "Endangered Languages in Borneo: A Survey Among the Iban and Murut (lun Bawang) in Temburong, Brunei". Oceanic Linguistics (dalam bahasa Inggeris). 49 (1): 119–143. doi:10.1353/ol.0.0063.
  • Crain, JB (1982). "A Lun Dayeh Engagement Negotiation in Studies of Ethnic Minority Peoples." Contributions to Southeast Asian Ethnography Singapour (1):142-178.
  • Deegan, James (1970). "Some Lun Bawang Spirit Chants." The Sarawak Museum Journal 18 (36–37):264–280.
  • Deegan, James, and Robin Usad (1972). "Upai Kasan: A Lun Bawang Folktale". Sarawak Museum Journal 20:107–144.
  • Ganang, Ricky, Jay Bouton Crain, and Vicki Pearson-Rounds (2008). Kemaloh Lundayeh-English Dictionary: And, Bibliographic List of Materials Relating to the Lundayeh-Lun Bawang-Kelabit and Related Groups of Sarawak, Sabah, Brunei and East Kalimantan. Vol. 1: Borneo Research Council.
  • Garman, M. A., Griffiths, P. D., & Wales, R. J. (1970). Murut (Lun Buwang) prepositions and noun particles in children's speech. Sarawak Museum Journal, 18, 353–376.
  • Lees, Shirley. 1959. "Lun Daye Phonemics". Sarawak Museum Journal 9/13-14: 56–62
  • Martin, Peter W. (1995). "Whiter the Indigenous Languages of Brunei Darussalam?". Oceanic Linguistics (dalam bahasa Inggeris). 34 (1): 27–43. doi:10.2307/3623110. JSTOR 3623110.
  • Omar, A. H. (1983). The Malay peoples of Malaysia and their languages. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kementerian Pelajaran Malaysia.
  • Southwell, C. Hudson (1949). ‘The Structure of the Murut Language’. Sarawak Museum Journal 5: 104–115.
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Bahasa_Lun_Bawang&oldid=5782992"